اصولی ترین ضوابط میلگرد گذاری در ساختمان + نکات اجرایی

میلگرد گذاری در ساختمان به عنوان یکی از اساسی‌ترین و تاثیرگذارترین مراحل در ساخت‌وساز محسوب می‌شود. انتخاب و اجرای صحیح ضوابط میلگرد گذاری می‌تواند نقش بسزایی در افزایش مقاومت و دوام سازه داشته باشد و به تضمین ایمنی در برابر بارهای مختلف و خصوصاً نیروهای زلزله کمک کند. از آنجایی که ساختمان‌ها برای دهه‌ها، در معرض عوامل محیطی و نیروهای طبیعی قرار دارند، رعایت نکات اجرایی و استانداردهای میلگرد گذاری اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.

در این مقاله، ضمن بررسی ضوابط اصلی و استانداردهای مورد نیاز در میلگرد گذاری، به نکات اجرایی و عملی نیز پرداخته می‌شود تا درک بهتری از این مرحله حیاتی ساخت‌وساز به دست آید. هدف این است که پیمانکاران و مهندسان ناظر، ضمن بهره‌گیری از دانش فنی لازم، بتوانند با اجرای دقیق ضوابط و رعایت جزئیات اجرایی، سازه‌هایی با کیفیت و ایمن‌تر احداث کنند.

میلگرد گذاری در ساختمان (آرماتوربندی ) چیست؟

میلگرد گذاری از مهم‌ترین مراحل در فرآیند ساخت‌وساز است که به شکل قابل توجهی بر استحکام و پایداری ساختمان تاثیر می‌گذارد. رعایت اصول و استانداردهای میلگرد گذاری، نه تنها باعث افزایش مقاومت سازه در برابر بارهای مختلف می‌شود، بلکه ایمنی ساختمان را نیز در برابر حوادث طبیعی، به‌ویژه زلزله، تضمین می‌کند. با توجه به اینکه سازه‌ها باید سال‌های زیادی در برابر عوامل محیطی دوام بیاورند، توجه به جزئیات فنی و اجرایی در نصب میلگردها امری ضروری به شمار می‌رود.

در این مقاله، ابتدا به بررسی اصول و ضوابط میلگرد گذاری پرداخته و سپس به نکات کاربردی و اجرایی مورد نیاز در این زمینه خواهیم پرداخت. این نکات به مهندسان و پیمانکاران کمک می‌کنند تا با درک بهتر از الزامات فنی و اجرایی، ساختمان‌هایی ایمن‌تر و پایدارتر بسازند.

ضوابط میلگرد گذاری در ساختمان چیست؟

ضوابط میلگرد گذاری در ساختمان بر اساس مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان تعیین شده‌اند که شامل اصولی برای تعداد و نوع میلگردها، خاموت‌ها، اندازه مقاطع فولادی، فاصله آن‌ها از یکدیگر و نحوه چینش در سازه است.

میلگرد در بخش‌های گوناگونی مانند دیوارها، دیوارهای برشی، سقف و فونداسیون به کار می‌رود و هر کدام از این بخش‌ها ضوابط خاص خود را دارند. بنابراین، ضوابط میلگرد گذاری در ساختمان به طور دقیق و جداگانه برای هر قسمت از سازه تدوین شده است که در ادامه به بررسی هر کدام می‌پردازیم.

ضوابط میلگرد گذاری در ستون ‌ها

روند میلگرد گذاری ستون‌ها به صورت مرحله‌ای انجام می‌شود. ابتدا ریشه‌های ستون خم می‌شوند و سپس خاموت‌های لازم در این ریشه‌ها قرار می‌گیرند. در ادامه، جایگاه خاموت‌ها روی آرماتورهای طولی ستون مشخص می‌شود.

پس از این مرحله، آرماتورهای طولی و ریشه‌ها به هم متصل شده و با سیم مخصوص بسته می‌شوند. در نهایت، خاموت‌ها در محل مشخص قرار گرفته و به آرماتورهای طولی محکم می‌شوند تا مقاومت لازم در برابر نیروهای وارده حاصل شود. این مراحل باید مطابق با ضوابط مشخص انجام شوند که مهم‌ترین نکات آن عبارتند از:

•         حداقل باید چهار میلگرد طولی در ستون قرار گیرد.
•          میزان میلگرد طولی باید حداقل 0.5 درصد و حداکثر 4 درصد از سطح مقطع ستون باشد.
•          فاصله میلگردهای طولی نباید کمتر از 1.5 برابر قطر اسمی میلگرد و حداقل 38 میلی‌متر باشد.
• همچنین، تعداد میلگردهای مورد نیاز در ستون به شکل آن بستگی دارد. به عنوان مثال، ستون‌های مربعی حداقل به 4 میلگرد، ستون‌های دایره‌ای به 6 میلگرد، ستون‌های مستطیلی به 6 تا 8 میلگرد و ستون‌های چندضلعی منتظم به تعداد اضلاع میلگرد نیاز دارند.

ضوابط میلگرد گذاری در دیوارها

ضوابط میلگرد گذاری در دیوارها شامل نکات مهمی است که باید با دقت رعایت شوند. در این بخش، میلگردها به دو صورت افقی و عمودی جایگذاری می‌شوند و معمولا از میلگردهایی با حداقل قطر ۱۰ میلی‌متر استفاده می‌شود. فاصله میلگردهای افقی و عمودی نباید از ۱۲۰ سانتی‌متر تجاوز کند. همچنین، در اطراف دیوار و نواحی تقاطع دیوارها، قرار دادن میلگرد الزامی است.

البته ضوابط میلگرد گذاری در انواع دیوارها تفاوت‌هایی دارد و لازم است که بسته به نوع دیوار (برشی، باربر یا غیر باربر) به جزئیات خاصی توجه شود.

ضوابط عمومی میلگرد گذاری در ساختمان

چند اصل مهم در آرماتوربندی ساختمان باید رعایت شود. اول از همه، فولادی که به عنوان میلگرد استفاده می‌شود، نباید به آلودگی‌هایی مانند زنگ‌زدگی، روغن و گرد و غبار آلوده باشد. بنابراین، پیش از کارگذاری میلگردها باید این آلودگی‌ها کاملا برطرف شوند.

نکته دوم مربوط به خاموت‌ها است. خاموت‌ها به صورت عرضی در سازه قرار می‌گیرند و از میلگردهای طولی در برابر انواع تنش‌ها و فشارها محافظت می‌کنند. نصب دقیق خاموت‌ها اهمیت زیادی دارد، چرا که باعث جلوگیری از کمانش میلگردهای طولی می‌شود. فاصله مناسب برای قرارگیری خاموت‌ها باید حدود ۲۰ سانتی‌متر باشد.

مورد بعدی نحوه برش میلگرد و مقاطع فولادی است. برش این قطعات با استفاده از حرارت می‌تواند بخشی از لبه میلگرد را غیرقابل استفاده کند؛ به همین دلیل توصیه می‌شود که از ابزارهای برش مانند قیچی برای این کار استفاده شود.

نهایتاً، هزینه‌های مربوط به میلگرد گذاری نیز از موضوعات حائز اهمیت است. قیمت آرماتوربندی ساختمان در سال ۱۴۰3 شامل موارد مختلفی می‌شود که بر اساس وسعت پروژه، محل اجرا و تجربه پیمانکار متغیر است. دستمزد نیروهای آرماتوربند نیز به تخصص و تجربه آن‌ها و روش اجرای کار بستگی دارد.

 

 

جمع‌بندی

در نهایت، رعایت ضوابط میلگرد گذاری باعث بهبود ایمنی و دوام سازه خواهد شد. اگرچه این موارد ممکن است هزینه‌ها را تا حدی افزایش دهند، اما از نظر فنی و بر اساس استانداردهای ملی و بین‌المللی، پیروی از این اصول ضروری است.

در این مقاله سعی کردیم ضوابط آرماتوربندی را بر اساس مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان توضیح دهیم. امیدواریم این مطالب به رفع ابهامات شما کمک کرده باشد. اگر سوال دیگری دارید، در بخش نظرات با ما مطرح کنید تا کارشناسان ما در کوتاه‌ترین زمان پاسخ دهند.