رابطه باسکول و قیمت نهایی میلگرد

بی‌شک میلگرد یکی از مهم‌ترین آهن‌آلاتی است که در پروژه‌های عمرانی و صنعتی استفاده می‌شود. در خرید محصولاتی مثل میلگرد، وزن دقیق اهمیت زیادی دارد چراکه هر اشتباهی، حتی در حد چند کیلو می‌تواند در رقم نهایی قیمت میلگرد تغییر چشمگیری ایجاد کند. اندازه‌گیری دقیق وزن میلگرد با باسکول انجام می‌شود. اما باسکول میلگرد چیست و چطور باید از آن استفاده کرد.

 

باسکول چیست و در صنایع فولادی چه کاربردی دارد

باسکول یک ترازو با ظرفیت بالاست که از آن برای اندازه‌گیری وزن اجسام چند تنی مثل کانتینر، کامیون، محصولات فولادی مثل تیرآهن و میلگرد استفاده می‌شود. از آنجایی که باسکول وزن واقعی بار را نشان می‌دهد، وجود آن موجب شفافیت در معاملات می‌شود.

در صنایع فلزی و آهن آلات، وزن بارها با باسکول اندازه‌گیری می‌شود تا قیمت‌گذاری، صدور فاکتور و هزینه نهایی براساس وزن واقعی بار انجام شود.

همچنین وقتی وزن واقعی بار مشخص شود می‌توان برای حمل‌و‌نقل بار نیز خودروی مناسبی در نظر گرفت و به اندازه کافی بارگیری کرد. عددی که باسکول نشان می‌دهد در فاکتور رسمی درج شده و مبنای حقوقی و مالی معامله قرار می‌گیرد و احتمال اختلاف و سواستفاده به حدقل می‌رسد.

 

مراحل باسکول کردن میلگرد

اینکه وزن روی باسکول میلگرد چیست و چه عددی را نشان می‌دهد مبنای اصلی محاسبه قیمت نهایی آهن‌آلاتی مثل میلگرد است که خریدار و فروشنده هر دو به آن استناد می‌کنند. البته لازم است که شناسه و شماره باسکول، تاریخ آخرین کالیبراسیون و وضعیت عملکرد دستگاه ثبت شود. برای باسکول کردن میلگرد ابتدا میلگردها به صورت محکمی که جابجا نشوند، بسته‌بندی شده و روی کامیون یا تریلی بارگیری می‌شوند. سپس کامیون یا تریلی به آرامی روی باسکول قرار می‌گیرد و وزن دقیق آن ثبت می‌شود. عدد به دست آمده مجموع وزن بار میلگرد و وزن خودرو است.

سپس بار تخلیه شده و خودروی خالی روی باسکول قرار می‌گیرد تا وزن خالص آن مشخص شود. به این وزن، وزن تارا می‌گویند. تفاوت وزن تریلی یا کامیون خالی، با زمانی که بارگیری شده است، وزن واقعی میلگرد را نشان می‌دهد و همین عدد در فاکتور ثبت می‌شود.

البته باسکول یک رسید یا پرینت شامل تاریخ، وزن خالص و ناخالص و ساعت و اطلاعات دیگری ارائه می‌کند که ضمیمه فاکتور فروش می‌شود.

در این مرحله اگر قرارداد بر اساس وزن تئوریک یا جدول اشتال تنظیم شده باشد، اختلاف وزن‌ها در فاکتور یا یادداشت جداگانه‌ای ثبت می‌شود. البته باید تلورانس بین وزن تئوریک و وزن باسکولی را هم در نظر گرفت که تقریبا حدود 1 تا 3 درصد است و باید به صورت شفاف در قرارداد ثبت شود.

 

آیا وزن واقعی میلگرد با وزن باسکولی تفاوت دارد؟

 

این احتمال وجود دارد که وزن واقعی میلگرد با وزن باسکولی و حتی وزن تئوریک جدول اشتال تفاوت داشته باشد. این تفاوت وزن‌ها می‌تواند به دلایل زیر اتفاق بیفتد:

·         تفاوت با وزن تئوریکی که درجدول اشتال ثبت شده

وزنی تئوریکی که جدول اشتال نشان می‌دهد با فرمول قطر × طول ×  چگالی محاسبه می‌شود. اما در عمل، میلگردها مطابق تئوری تولید نمی‌شوند و ممکن است تلورانس داشته باشند. میزان تلورانس در استاندارد ملی ایران حدود 4 درصد و در برخی استانداردهای بین‌المللی حدود 6 درصد است. بنابراین وزن واقعی میلگرد، می‌تواند چند درصدی با وزن تئوریک آن فرق داشته باشد.

 

·         تفاوت بین وزن واقعی و باسکولی

ابتدا باید ببینیم وزن باسکول میلگرد چیست. وزن باسکولی همان عددی است که باسکول نشان می‌دهد و ممکن است به دلیل دقت پایین یا کالیبراسیون نامناسب باسکول، دارای خطا باشد. شرایط محیطی مثل باد، رطوبت و غیره هم می‌تواند روی وزن باسکولی تاثیر بگذارد.

باید دقت داشت که بندیل‌هایی که بار با آن بسته شده و حتی چوب های زیر بار نیز در وزن باسکولی لحاظ می‌شوند ولی در واقع جز وزن خالص میلگرد نیستند.

اگر همه چرخ‌های کامیون روی باسکول نباشد یا خودرو درحال حرکت باشد وزن اشتباهی نشان داده می‌شود.

 

عوامل موثر بر تغییر وزن میلگرد

معمولا وزن میلگرد براساس یک فرمول تئوریک و با استفاده از قطر و چگالی میلگرد محاسبه می‌شود. اما این فقط تئوری است و ممکن است در عمل، با وزن واقعی تفاوت زیادی داشته باشد که روی قیمت میلگرد

هم تاثیر دارد.

از مهم‌ترین عوامل موثر بر تغییر وزن میلگرد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

·         تفاوت قطر واقعی میلگرد با قطر اسمی

قطر اسمی و قطر واقعی همیشه با هم برابر نیستند. گاهی قطر واقعی کمتر یا بیشتر است که باعث می‌شود وزن واقعی میلگرد متفاوت از وزن تئوریک آن شود.

·         ترکیبات شیمیایی میلگرد

آلیاژهایی مثل کربن، منگنز، سیلسیوم و کروم و غیره روی چگالی فولاد و در نتیجه روی تغییر وزن میلگرد نیز تاثیر دارد.

·         روش تولید میلگرد

میلگردها معمولا به روش نورد گرم، نورد سرد یا ترمکس تولید می‌شوند که هر یک از این روش‌ها تاثیر خاصی روی دانسیته و ابعاد واقعی میلگرد می‌گذارد. همچنین چون دستگاه‌ها و خط تولید کارخانه‌های مختلف متفاوتند ممکن است وزن میلگرد کارخانه‌های مختلف با هم متفاوت باشد.

·          استاندارد تولید

استانداردهای کشورهای مختلف مثل GOST، DIN، TS و ISIRI تلورانس وزنی خاص خود را دارند. مثلا وزن اسمی میلگردی که براساس استاندارد GOST تولید شده احتمالا سنگین‌تر از ISIRI است.

·         آج میلگرد

میلگردهای آجدار نسبت به میلگردهای بدون آج با همان قطر، سنگین‌تر هستند.

·         وضعیت نگهداری

زنگ‌زدگی باعث کاهش وزن میلگرد و آلودگی، گرد و غبار یا گل باعث افزایش وزن ظاهری میلگرد می‌شود.

·         خطای اندازه‌گیری

سه عامل نوع بسته‌بندی میلگرد، برش کمتر یا بیشتر از 12 متر و خطای ترازو می‌تواند باعث خطای وزنی شود.

 

جمع بندی

معمولا وزنی که کارخانه‌ها برای میلگرد ارائه می‌دهند وزن اسمی آنهاست و لازم است موقع خرید وزن واقعی محصول مشخص شود. برای این کار یک بار کامیون بارگیری شده و یکبار کامیون خالی وزن می‌شود. عوامل مختلفی مثل رطوبت یا وجود گل‌و‌لای زیاد در کامیون و چرخ‌های آن می‌تواند اندازه گیری وزن بار و قیمت میلگرد را تحت تاثیر قرار دهد. اما در نهایت باید مشخص شود که وزن نشان داده شده توسط باسکول میلگرد چیست تا در فاکتور و اسناد قانونی ثبت شود.

 

سوالات متداول

·         آیا راهی برای پیدا کردن قیمت واقعی میلگرد وجود دارد؟

بله باسکول کردن بار، وزن واقعی میلگرد را نشان می‌دهد.

·         آیا ممکن است وزن واقعی میلگرد با وزنی که در جدول اشتال ثبت شده تفاوت داشته باشد؟

بله این امکان وجود دارد و ممکن است بخاطر ترکیبات آلیاژی، رطوبت، وزش باد و غیره روی وزن اندازه‌گیری شده اثر بگذارند.

·         آیا ممکن است میلگرد کارخانه‌های مختلف تفاوت وزنی داشته باشند؟

بله میلگردهای کارخانه‌های مختلف به خاطر استفاده از دستگاه‌های تولیدی متفاوت، با هم فرق دارند.