راه های تشخیص میلگرد در بتن | اسکن بتن و میلگرد

از کجا بفهمیم در کدام قسمت از بتن، میلگرد وجود دارد؟ آیا راهی برای تشخیص میلگرد در بتن وجود دارد؟ اینها سوالاتی هستند که معمولا قبل از برش بتن یا ایجاد حفره در آن، پرسیده می‌شوند. در حقیقت، وقتی با دستگاه‌های برش، بخشی از بتن را برش می‌دهند، اگر داخل بتن میلگرد باشد، آسیب سختی به دستگاه وارد می‌شود. این موضوع می‌تواند واقعا هزینه‌ساز شود؛ برای این کار، از اسکن میلگرد در بتن با دستگاه مخصوص استفاده می‌شود. با این دستگاه به راحتی میلگردها داخل بتن شناسایی می‌شوند. در این مقاله قصد داریم به طور کامل به معرفی دستگاه اسکن آرماتور و سایر روش‌های تشخیص میلگرد در بتن بپردازیم.

معرفی روشهای تشخیص میلگرد در بتن

برای تشخیص میلگرد در ساختار بتن از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود؛ دو روش که از همه مهمتر و رایج‌تر هستند عبارتند از: دستگاه میلگرد یاب دستی و اسکن بتن با رادار! با کمک این روش‌ها می‌توانید نوع و حتی سایز میلگردهای بکار رفته در بتن مانند میلگرد 14 و ... را به خوبی در بتن شناسایی کنید. در ادامه با هرکدام از آنها آشنا می‌شویم.

استفاده از دستگاه میلگرد یاب دستی

دستگاه میلگردیاب یا Rebar Detector، یکی از جالب‌ترین دستگاه‌های تشخیص میلگرد در بتن است که می‌تواند تا عمق 18 سانتی‌متری بتن را مورد بررسی قرار دهد. این دستگاه می‌تواند سایز میلگرد را به خوبی شناسایی کند. از طرفی قیمت آن نیز مقرون به صرفه بوده و کار با آن، بسیار راحت است.

فرایند استفاده از روش میلگرد یاب دستی

نکته جالب اینکه میلگردیاب دستی توانایی این را دارد که مقاطع فولادی را از غیر فولادی تشخیص دهد. این دستگاه برای شناسایی میلگرد در عمق زیاد استفاده می‌شود. از طرفی با کمک آن می‌توانید بست‌ها، اتصالات و ... را در داخل بتن شناسایی کنید. با این حال، میلگردیاب دستی، دقت خیلی زیادی ندارد.

استفاده از اسکن بتن با رادار

یکی از محبوب‌ترین روش‌های اسکن بتن، استفاده از دستگاه‌های رادار است که انواع مختلفی دارند. این دستگاه‌ها امواج مختلفی را به ساختار بتن ساطع می‌کنند و از طریق آن، تصاویر دقیقی را از محل میلگردها ارائه می‌کنند. از جمله مزایای این روش می‌توان به توانایی در عمق بالا، شناسایی دقیق قطر و جهت میلگردها و همچنین شناسایی ترک‌ها و شکاف‌ها اشاره کرد.

انواع روشهای اسکن بتن

در ادامه به معرفی انواع روشهای اسکن بتن خواهیم پرداخت. از این روش‌ها برای تشخیص میلگرد در بتن، تشخیص قطر میلگرد، تعداد میلگردها، موقعیت دقیق آنها و همچنین مقدار و حجم بتن استفاده می‌شود.

رادار نفوذی زمین (GPR)

رادار نفوذی زمین (GPR) یکی از رایج‌ترین و دقیق‌ترین روش‌های غیرمخرب برای تشخیص میلگرد در بتن است. این روش با ارسال امواج رادیویی با فرکانس بالا به داخل بتن و تجزیه و تحلیل امواج بازتابی، می‌تواند اطلاعات دقیقی از موقعیت، عمق، قطر و جهت میلگردها ارائه دهد.

مزایای استفاده از GPR برای تشخیص میلگرد در بتن:

•       غیرمخرب: این روش نیازی به حفاری یا آسیب رساندن به بتن ندارد.
•       دقیق: GPR می‌تواند تصویری با وضوح بالا از میلگردها.
•       سریع: انجام اسکن با GPR سریع انجام می‌شود و اطلاعات به سرعت قابل دسترس هستند.
•       ایمن: GPR برای انسان و محیط زیست بی خطر است.

رادیوگرافی با اشعه X

در این روش با استفاده از پرتوهای ایکس، تصویری دقیق از داخل ساختار به دست می‌آید و محل دقیق میلگردها آشکار می‌شود. برای دستیابی به بهترین نتیجه، سطح بتن قبل از اسکن باید عاری از هرگونه آلودگی باشد تا پرتوها به طور کامل نفوذ کنند.

عملکرد روش رادیولوژی با اشعه ایکس بر پایه تجزیه و تحلیل ساختار داخلی بتن است. با بررسی دقیق چینش ذرات سنگدانه، فاصله بین آنها، ضخامت و توزیع خمیر سیمان، حفره‌های هوا، نواحی جداشدگی احتمالی ذرات و همچنین وجود ترک‌های ریز و درشت، رازهای درون بتن آشکار می‌شود.

توموگرافی لرزه‌ای

توموگرافی لرزه‌ای، جزو مدرن‌ترین روش‌های تشخیص میلگرد در ساختار بتن است. در این روش، از امواج صوتی استفاده می‌شود. با ارسال این امواج، یک تصویر واضح سه بعدی از داخل بتن بدست می‌آید که با کمک آن می‌توان موقعیت دقیق، عمق، سایز و حتی تعداد میلگردها را به خوبی شناسایی کرد. با این حال، به دلیل نیاز به تکنولوژی پیشرفته، این روش هزینه زیادی دارد.

برای تشخیص میلگرد با این روش، امواج صوتی به سمت بتن منتشر می‌شود. مقدار زیادی از این امواج از بتن عبور می‌کنند؛ اما بخشی از آنها بازتاب پیدا کرده و به سمت دستگاه‌های گیرنده مخصوص بر می‌گردند. با کمک این بازتاب امواج، تصاویر دقیقی ارائه می‌شود.

عکسبرداری التراسونیک

تشخیص دقیق محل قرارگیری، عمق و حتی قطر آرماتورها، یکی از مهم‌ترین کاربردهای عکسبرداری التراسونیک یا UPE است. با تصویربرداری اولتراسونیک، مهندسان می‌توانند با اطمینان کامل از موقعیت دقیق میلگردها آگاه شده و از بروز هرگونه مشکل احتمالی در آینده جلوگیری کنند.

در این روش، از انتشار امواج خاص صوتی با فرکانس بالا استفاده می‌شود. این امواج از طریق یک فرستنده اولتراسونیک به داخل بتن در قالب یک پالس تنشی منتشر می‌شوند. این پالس در داخل بتن انتشار پیدا می‌کند و سپس به سمت دستگاه‌ها گیرنده برمی‌گردد. دستگاه‌های گیرنده، این پالس‌ها را ثبت و دریافت کرده و برای تحلیل اطلاعات آنها را بررسی می‌کند.

فرایند اسکن بتن

به طور کلی، مراحل کلی فرایند اسکن بتن به شرح زیر است:

1.      آماده سازی سطح: قبل از شروع اسکن، سطح بتن باید از هرگونه آلودگی، رطوبت یا ناهمواری پاک شود.

2.      انتخاب روش اسکن: روش مناسب با توجه به نوع اطلاعات مورد نیاز و شرایط سازه انتخاب می‌شود.

3.   انجام اسکن: با استفاده از تجهیزات مخصوص، امواج GPR، اشعه ایکس، امواج صوتی یا مغناطیسی به داخل بتن ارسال و اطلاعات بازتابی جمع آوری می‌شوند.

4.      تجزیه و تحلیل اطلاعات: داده‌های جمع آوری شده توسط نرم‌افزارهای تخصصی پردازش و تحلیل می‌شوند.

5.      ارائه گزارش: نتایج اسکن به صورت گزارش تصویری و نوشتاری ارائه می‌شود که شامل موقعیت، عمق، قطر و نوع عیوب احتمالی درون بتن است.

تفاوت روش دستی با اسکن میلگرد

در جدول زیر تفاوت روش دستی با اسکن میلگرد آورده شده است.

روش دستی	اسکن میلگرد	ویژگی
استفاده از ابزارهای دستی مانند کاور متر و میلگرد یاب برای یافتن محل میلگردها	استفاده از تجهیزات تخصصی مانند GPR، رادیوگرافی با اشعه ایکس، UPE یا روش‌های مغناطیسی برای اسکن بتن و شناسایی میلگردها	نحوه انجام
دقت کمتری دارد، مخصوصاً در بتن ضخیم یا مسلح	دقت بالایی دارد و می‌تواند محل دقیق، عمق و قطر میلگردها را به طور دقیق نشان دهد.	دقت
برای یافتن محل میلگردها در نقاط خاص یا برای بررسی وجود میلگرد در یک منطقه کوچک مناسب است.	برای بررسی دقیق و کامل میلگردها در کل سازه بتنی مناسب است.	کاربرد
سریع‌تر انجام می‌شود.	زمان‌برتر است.	سرعت
ارزان‌تر است.	گران‌تر است.	هزینه
به مهارت خاصی نیاز ندارد.	نیاز به تخصص و دانش فنی دارد.	مهارت
در بتن ضخیم یا مسلح ممکن است دقت کافی را نداشته باشد.	در برخی موارد، ضخامت یا وجود آرماتورهای فلزی ضخیم ممکن است بر دقت اسکن تاثیر بگذارد.	محدودیت‌ها
- یافتن محل میلگردها برای حفاری یا سوراخکاری	- بازرسی قبل از تعمیر یا تخریب	کاربردها

 

تشخیص میلگرد در بتن چه مزایایی دارد؟

از جمله مزایای تشخیص میلگرد در بتن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ü      امنیت در حفاری و سوراخکاری: تشخیص دقیق میلگرد، نقشه‌ای راهنما برای حفاری و سوراخکاری امن در بتن ارائه می‌دهد. با این کار، از برخورد با میلگردها و آسیب به سازه، تأسیسات و افراد حاضر در محل جلوگیری می‌شود.

ü      ارزیابی دقیق سازه: بررسی وضعیت میلگردها، اعم از سلامت، خوردگی یا زنگ زدگی، اطلاعات ارزشمندی در خصوص وضعیت کلی سازه بتنی ارائه می‌دهد. این امر، مبنای تصمیم‌گیری برای اقدامات تعمیراتی یا پیشگیرانه خواهد بود.

ü      کنترل کیفیت بتن: تشخیص دقیق عیوب احتمالی در توزیع و پوشش میلگردها، به عنوان شاخصی کلیدی در ارزیابی کیفیت بتن عمل می‌کند. با این کار، می‌توان از نواقص احتمالی در استحکام و پایداری سازه در بلندمدت پیشگیری کرد.

ü      محل یابی آسان تاسیسات: آگاهی از محل دقیق میلگردها، به مهندسان و مجریان تاسیسات کمک می‌کند تا لوله‌ها، کابل‌ها و سایر تجهیزات را بدون برخورد با میلگردها و با ایمنی بیشتر نصب کنند.

ü      کاهش هزینه‌ها: جلوگیری از آسیب به میلگردها در حین حفاری و سوراخکاری، از بروز خسارات و هزینه‌های اضافی ناشی از تعمیرات و یا تخریب سازه جلوگیری می‌کند.

ü      افزایش عمر مفید سازه: با تشخیص و رفع عیوب احتمالی در میلگردها و بتن، می‌توان عمر مفید سازه را به طور قابل توجهی افزایش داد..

ü      بهبود فرآیند طراحی: اطلاعات دقیق از موقعیت و وضعیت میلگردها، به مهندسان طراح کمک می‌کند تا در پروژه‌های بعدی، از طرح‌های دقیق‌تر و کارآمدتر استفاده کنند.

جمع‌بندی

در این مقاله سعی کردیم به بررسی راه‌های تشخیص میلگرد در بتن به طور کامل بپردازیم؛ آیا شما روش‌های بهتری به غیر از موارد اشاره شده می‌شناسید؟ خوب است بدانید که با توجه به نوسانات شدید قیمت میلگرد بهتر است روش‌های تشخیص میلگرد را به خوبی یاد بگیرید؛ زیرا با این کار می‌توانید تا حد زیادی هزینه‌های خود را کاهش دهید. 

سوالات متداول

 

1-   چرا تشخیص میلگرد در بتن مهم است؟

تشخیص میلگرد در بتن به دلایل متعددی از جمله ایمنی، ارزیابی سازه، کنترل کیفیت، محل‌یابی تاسیسات، کاهش هزینه‌ها و افزایش عمر مفید سازه اهمیت دارد. با آگاهی از موقعیت، عمق و قطر میلگردها، می‌توان از برخورد با آنها در حین حفاری و سوراخکاری، شناسایی عیوب احتمالی در سازه و .. اطمینان حاصل کرد.

2-   چه روش‌هایی برای تشخیص میلگرد در بتن وجود دارد؟

از جمله رایج‌ترین روش‌ها می‌توان به اسکن GPR، رادیوگرافی با اشعه ایکس، تصویربرداری اولتراسونیک (UPE) و روش دستی اشاره کرد.

3-    مزایای استفاده از روش‌های نوین برای تشخیص میلگرد در بتن چیست؟

روش های نوین تشخیص میلگرد در بتن، مانند اسکن GPR،  UPE و رادیوگرافی با اشعه ایکس، در مقایسه با روش های سنتی مانند کاور متر، از دقت و کارایی بالاتری برخوردار هستند