آرماتوربندی چیست؟ + ۰ تا ۱۰۰ آرماتوربندی فونداسیون - مجله آسن

استحکام و مقاومت سازه در صنعت ساخت و ساز اهمیت فوق‌العاده بالایی دارد. به همین دلیل متخصصان این حوزه به دنبال اجرای فونداسیون بسیار مقاوم و مستحکم هستند. اما منظور از آرماتوربندی فونداسیون چیست؟ انواع آرماتوربندی کدامند؟ در این مطلب قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم.

 

منظور از فونداسیون یا پی چیست؟

احتمالاً مفهوم فونداسیون یا پی در سازه‌ها و ساختمانها به گوش شما خورده باشد. فونداسیون به قسمتی از یک سازه گفته می‌شود که در سطح زیرین هر سازه قرار دارد. از نظر مبحث ۷ مقررات ملی ساختمان، بند ۲-۳-۱-۷ فونداسیون به شرح زیر تعریف شده است: 

«پی یا فونداسیون به بخش‌هایی از خاک و سازه که در تماس با آن هستند گفته می‌شود که انتقال بار بین زمین و سازه را برعهده دارد»

استفاده از آرماتور در فونداسیون دلایل متعددی دارد که به جرأت می‌توان گفت مهم‌ترین آن جلوگیری از نشست سازه است. اجرای صحیح آرماتوربندی فونداسیون در هر سازه‌ای از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. نقش اصلی فونداسیون، جلوگیری از تنش‌های فشاری وارده بر سازه خواهد بود.

 

 

آرماتوربندی چیست؟

یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین بخش‌های ساخت‌وساز، آرماتوربندی است که نقش حیاتی در ساختمان دارد. به طور کلی تغییراتی که روی میلگرد انجام می‌شود تا آماده استفاده در بتن باشد، آرماتور نام دارند. میلگردها در سازه‌های بتنی به صورت شبکه‌ای درهم تنیده می‌شوند. با توجه به بالاتر بودن مقاومت کششی فولاد نسبت به بتن، هدف از انجام این کار، پوشش ضعف بتن در برابر کشش است.

آرماتوربندی در انواع پروژه‌های عمرانی مثل پل‌سازی، تونل‌سازی، ساختمان‌سازی و … کاربرد دارد. در آرماتورها از انواع میلگردها استفاده می‌شود. به همین دلیل اطلاع از قیمت میلگرد اهمیت زیادی دارد. آرماتوربندی به دو شکل اولیه و ثانویه انجام می‌گیرد. منظور از آرماتور ثانویه، تغییرات تقویتی یا حرارتی برای افزایش استحکام سازه است.

 

معرفی انواع آرماتورهای مورد استفاده در فونداسیون

استفاده از انواع آرماتور، برای افزایش مقاومت سازه، امری ضروری در ساختمان‌سازی محسوب می‌شود. با این حال انتخاب نحوه آرماتوربندی هم اهمیت زیادی دارد. به طور کلی آرماتوربندی به دو شکل طولی و عرضی انجام می‌شود که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی این دو نوع آرماتوربندی می‌پردازیم.

۱. آرماتورهای طولی یا اصلی

در این نوع آرماتوربندی، میلگردها به صورت طولی قرار می‌گیرند. در آرماتورهای طولی، میلگرد به صورت افقی و در راستای ستون و تیر به کار می‌رود. آرماتورهای طولی یا اصلی مقاومت بالایی در برابر فشارهای کششی دارند. استفاده از آرماتورهای طولی، باعث افزایش مقاومت در برابر نیروی برشی، نیروی کششی و فشاری می‌شود.

۲. آرماتورهای عرضی یا خاموت

این نوع آرماتورها به صورت عرضی در بتن قرار می‌گیرند و به خاموت مشهور هستند. استفاده از آرماتور عرضی، باعث افزایش مقاومت بتن در برابر انواع فشارهای برشی می‌شود. آرماتور عرضی در تحمل نیروهای برشی و حفظ شکل بتن هم تاثیر بسیار زیادی دارد. خاموت یا آرماتور عرضی در بتن نقش به‌سزایی دارد؛ به طوری که رعایت نشدن آن، باعث بروز خسارت‌های جانی و مالی سنگین خواهد شد.

 

 

بررسی انواع میلگردها از نظر ظاهری

وقتی پای استحکام و مقاومت سازه به میان می‌آید، انتخاب نوع میلگرد اهمیت بسیار زیادی دارد. هر کدام از انواع آرماتورها، تاثیر خاصی روی نیروهای کششی و برشی خواهند داشت. در ادامه به بررسی انواع میلگرد یا آرماتور خواهیم پرداخت.

 1. میلگرد A1 (نرم و بدون آج)

این نوع میلگردها برای آهنگری و جوشکاری، گزینه مناسبی محسوب می‌شوند. میلگردهای نرم و بدون آج در رده‌بندی مقاومتی ۲۴۰ قرار می‌گیرند. همانطور که از عنوان این میلگرد پیداست، سطحی بدون آج و صاف دارند. از میلگردهای A1 در اجرای نقشه آرماتوربندی ساختمان به عنوان دورپیچ استفاده می‌شود.

2. میلگرد A2 (نیمه سخت)

یکی دیگر از انواع آرماتورهاست که به شکل موازی و منفرد دیده می‌شود. میلگردهای A2 در دسته آرماتورهای آجدار قرار می‌گیرند. از این میلگردها در ساخت و سازها به عنوان مش‌بندی و خاموت استفاده می‌کنند. دلیل این امر، قابلیت برشکاری آنهاست. از نظر رده مقاومتی هم S340 قرار دارند. به این ترتیب برای جوشکاری گزینه مناسبی محسوب نمی‌شوند.

3. میلگرد A3(سخت)

کمی سخت‌تر و مقاوم‌تر از دو نوع آرماتور قبلی هستند. میلگردهای A3 در رده‌بندی آرماتورهای نیمه سخت قرار می‌گیرند. از میلگردهای A3 در ساخت و ساز به عنوان میلگرد طولی استفاده می‌شود. نکته مهم در خصوص این میلگردها، مقاوم نبودن آنها در برابر جوشکاری است.

4. میلگرد A4(آج مرکب)

یکی از انواع میلگردهای سخت که در رده‌بندی مقاومتی S500 قرار می‌گیرد. معمولا از این نوع میلگردها در پروژه‌های ساختمانی بزرگ و سنگین استفاده می‌کنند.

مشخصات میلگردهای مورد استفاده در آرماتوربندی فونداسیون

اجرای آرماتوربندی فونداسیون، اهمیت بسیار بالایی دارد. به همین دلیل باید همه نکات لازم در این زمینه باید رعایت شوند تا آرماتوربندی اصولی پیاده‌سازی شود. برخی از مهم‌ترین مشخصات آرماتورهای مورد استفاده در میلگردگذاری فونداسیون به شرح زیر هستند:

• قطر میلگردها در فونداسیون، نباید کمتر از ۱۰ میلی‌متر باشد.
• ابعاد شناژ رابط بین پی‌ها، باید حداقل ۳۰ سانتی‌متر باشد.
• بهترین فاصله برای محور تا محور میلگردها، باید بین ۱۰ تا ۳۵ سانتی‌متر باشد.
• بهترین حالت، انتخاب ۴۰ میلگرد با قطر ۱۴ میلی‌متر است.
• میلگردهای طولی باید با خاموت‌هایی به قطر ۸ میلی‌متر و فاصله ۲۵ سانتی‌متر بسته شوند.

 

 

اصول آرماتوربندی فونداسیون

آرماتوربندی اولین مرحله در اجرای پی یک سازه محسوب می‌شود. از نظر اصولی آرماتوربندی، شامل ۳ مرحله مش تحتانی، اجرای خرک و اجرای مش فوقانی است. اجرای صحیح این مراحل در پیاده‌سازی اصولی آرماتوربندی اهمیت زیادی دارد. برخی از مهم‌ترین اصول آرماتوربندی فونداسیون، عبارتند از:

• نباید در آرماتوربندی از میلگرد چرب و زنگ‌زده استفاده شود. هر گونه آلودگی موجود روی میلگردها، قبل از اجرا، باید پاک‌سازی شود.
• خاموت‌ها باید در تمام میلگردها و توسط سیستم آرماتوربندی مهار شوند. در صورت رعایت نشدن این اصل، پروژه باید متوقف شود.
• بهترین فاصله برای خطوط آرماتور، ۲۰ سانتی‌متر است. در صورتی که این اصل رعایت نشود، دستگاه‌های نظارتی باید از ادامه پروژه جلوگیری کنند.
• برای برش میلگردها از قیچی مخصوص استفاده می‌شود. استفاده از دستگاه‌های برش ممنوع است زیرا حرارت موجود در این دستگاه‌ها، باعث انعطاف پذیری میلگرد و ضعیف شدن آن می‌شود.
• باید بین سطح قالب‌بندی و میلگرد، فاصله حداقل ۵.۵ سانتی متری وجود داشته باشد. این فاصله باعث ایجاد پیوند بین میلگرد و بتن می‌شود و همچنین از زنگ‌ردگی جلوگیری می‌کند.
• برای خم کردن میلگرد، نباید از دمای کمتر از ۵۰ درجه سانتی‌گراد استفاده شود. در صورت استفاده از دمای پایین برای خم کردن، کیفیت میلگرد کاهش پیدا خواهد کرد.

انواع آرماتوربندی

اجرای آرماتورها در بتن به اشکال مختلفی انجام می‌شود. هر کدام از انواع آرماتوربندی در فونداسیون، کارایی خاص خود را دارند. به طور کلی آرماتوربندی به سه شکل نواری، منفرد و گسترده انجام می‌شود که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.

1. آرماتوربندی نواری

هدف اصلی از این نوع آرماتوربندی، قرارگیری بتن اصلی و خاک در کنار یکدیگر است. فونداسیون نواری، بتن کف را به صورت یکنواخت بالا می‌آورد و هموار می‌کند. اجرای این نوع آرماتوربندی هم به میلگرد مناسب نیاز دارد که این میلگردها به صورت طولی و عرضی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در آرماتوربندی نواری، میلگردها را بریده و به صورت ۹۰ درجه خم می‌کنند. در این نوع آرماتوربندی، طول میلگردها معمولاً ۱۲ متر است.

2. آرماتوربندی منفرد

در این نوع آرماتوربندی، یک شبکه یا مش از میلگردها در کف پی قرار می‌دهند. در کناره‌ها، انتهای میلگردها را با زاویه ۹۰ درجه یا ۱۸۰ درجه خم می‌کنند. از این نوع آرماتوربندی زمانی استفاده می‌شود که احتمال نشست غیریکنواخت وجود نداشته باشد. درواقع بهترین زمین برای اجرای آرماتوربندی منفرد، یکنواخت و مقاوم در هم نقاط است. در فونداسیون‌های منفرد، موقعیت قرارگیری هر ستون، تاثیر زیادی روی باربری آن دارند.

3. آرماتوربندی گسترده

یکی دیگر از انواع آرماتوربندی است که در مواقعی که حجم بار سازه زیاد است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آرماتوربندی گسترده در زمین‌هایی با خاک رس بسیار نرم استفاده می‌کنند. هدف اصلی این نوع آرماتوربندی، توزیع گسترده بار در زیر کل سطح ساختمان است. پی یا آرماتوربندی گسترده، کل سطح زمین را پر می‌کند. این نوع آرماتوربندی در برابر نیروی کششی، توسط میلگرد تقویت می‌شود.

مراحل آرماتوربندی فونداسیون

اجرای آرماتوربندی، باید قبل از بتن‌ریزی باشد. در واقع ابتدا آرماتوربندی انجام می‌شود و در صورت تائید، نوبت به بتن‌ریزی می‌رسد. به طور کلی آرماتوربندی فونداسیون، شامل ۷ مرحله است که در ادامه به تشریح آنها می‌پردازیم.

مرحله اول؛ طراحی پلان ساختمان

اولین کاری که مهندس معمار باید انجام دهد، این است که یک نقشه با جزئیات کامل از ساختمان تهیه کند. در صورتی که نقشه مناسب ساختمان تهیه نشود، پروژه آرماتوربندی با مشکل مواجه خواهد شد. در نقشه یا پلان ساختمان، باید همه جزئیات ازجمله تیرها، ستون‌ها و فونداسیون به دقت نمایش داده شوند. محل قرارگیری میلگردها و فاصله موردنیاز آنها هم باید در پلان ساختمان مشخص شود. به طور کلی تعیین سایز و تعداد میلگردها برعهده مهندس معمار است.

مرحله دوم؛ انتخاب میلگرد

در این مرحله نوبت به انتخاب و خرید میلگرد می‌رسد. با توجه به پلان، میزان مورد نیاز فونداسیون به آرماتور مشخص می‌شود. باید بر اساس اطلاعات مشخص‌شده، تعداد و سایز میلگردها مورد توجه قرار بگیرند. در این مرحله، انتخاب و خرید میلگرد باکیفیت اهمیت بسیار زیادی دارد.

مرحله سوم؛ ارزیابی میلگرد

بعد از انتخاب میلگرد، نوبت به بررسی و ارزیابی آن می‌رسد. به طور کلی انتخاب میلگرد نقش حیاتی در افزایش استحکام کششی بتن و مقاومت سازه دارد. به همین دلیل بررسی کیفیت و سالم بودن میلگردها اهمیت زیادی دارد. معمولا این کار توسط مهندس ناظر انجام می‌شود و الزامی است. این بررسی‌ها در پروژه‌های بزرگ‌تر با حساسیت بیشتری دنبال می‌شوند.

مرحله چهارم؛ آماده سازی تجهیزات آرماتوربندی

ممکن است برخی میلگردها نیاز به تغییراتی از جمله برش، خمکاری و … داشته باشند. همه این تغییرات در این مرحله و با رعایت اصول انجام می‌شوند.

مرحله پنجم؛ انتخاب روش مناسب

همانطور که اشاره کردیم، اجرای صحیح آرماتوربندی اهمیت بسیار زیادی دارد. میلگردها باید به صورت کاملا محکم و ثابت سر جای خود قرار بگیرند. برای اجرای آرماتوربندی، روش‌های زیادی، ازجمله صلیبی، اصطکاکی، گره زدن، ساده و … وجود دارد.

مرحله ششم؛ اجرای آرماتوربندی

در این مرحله، باید طبق پلان ساختمان، آرماتوربندی اجرا شود. در این مرحله حرفه‌ای بودن تیم آرماتوربندی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بعد از پایان اجرای آرماتوربندی، نوبت به بررسی‌های مهندس ناظر می‌رسد.

مرحله هفتم؛ بتن ریزی و قالب گذاری

برای انجام بتن‌ریزی بعد از آرماتوربندی، قالب‌های متفاوتی وجود دارد. عملیات بتن‌ریزی، باید با حساسیت خاصی انجام شود.

نکات مهم در آرماتوربندی فونداسیون

برای این که آرماتوربندی به بهترین شکل انجام شود، رعایت برخی نکات اهمیت بسیار زیادی دارد. این نکات به شرح زیر هستند:

• شکل ظاهری میلگردها، نباید به صورت نامتعارف باشد.
• تمام میلگردها باید به صورت سرد خم شوند.
• بهتر است پوشش میلگردها در بتن فونداسیون، حداقل ۵۰ میلی‌متر در نظر گرفته شود.
• نباید محل قطع و وصل آرماتورهای طولی در یک نقطه باشند.

قالب بندی فونداسیون

برای اجرای فونداسیون، قالب‌بندی‌های مختلفی وجود دارد. این قالب‌بندی‌ها با توجه به نقشه اجرایی و نوع سازه انتخاب می‌شوند. به طور کلی سه نوع قالب‌بندی فونداسیون وجود دارد که در ادامه معرفی می‌شوند.

1. قالب فلزی فونداسیون

این نوع قالب‌ها برای فونداسیون، استحکام و مقاومت بالایی دارند. امروزه در بسیاری از پروژه‌های ساخت و ساز از این نوع قالب‌ها استفاده می‌شود. استفاده از قالب فلزی در صورت عمیق بودن پی سازه، بسیار مناسب است. برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های قالب‌های فلزی، عبارتند از سهولت اتصال، بهره‌وری بالا، دوام بالا، سهولت اتصال و سرعت عمل بالا.

2. قالب چوبی فونداسیون

برای برخی فونداسیون‌ها از قالب‌های چوبی استفاده می‌شود. این نوع قالب‌ها با وجود این که مقاومت بالایی ندارند، اما وزن بسیار کمتری هم خواهند داشت. معمولا برای سازه‌های کوچک‌تر از این نوع فونداسیون استفاده می‌شود. ویژگی‌ مهم قالب چوبی فونداسیون، سرعت عمل و کاهش هزینه پروژه است.

3. قالب آجریی فونداسیون

معمولاً از آجر برای قالب‌بندی اطراف فونداسیون استفاده می‌کنند. ضخامت قالب‌بندی آجری فونداسیون، بین ۱۰ تا ۲۰ سانتی‌متر است. آجر به راحتی از قالب جدا می‌شود و هزینه بسیار پائین‌تری نسبت به سایر روش‌ها دارد.

اجزای مهم مورد استفاده در آرماتوربندی فونداسیون

در آرماتوربندی فونداسیون، ابزار و تجهیزاتی که مورد استفاده قرار می‌گیرد اهمیت زیادی دارند. قطعا مهم‌ترین اجزای به کار رفته در فونداسیون‌ها، میلگرد است. میلگرد باید با دقت و حساسیت بالایی انتخاب شود تا مشکلی برای استحکام سازه پیش نیاید. از دیگر اجزای مهم آرماتوربندی فونداسیون، می‌توان به قالب‌بندی اشاره کرد.

کلام پایانی

آرماتوربندی یکی از مهم‌ترین بخش‌های اجرای اسکلت‌بندی بتنی سازه‌های مختلف محسوب می‌شود. اجرای صحیح فونداسیون اهمیت بسیار بالایی در افزایش استحکام سازه دارد. به همین دلیل در این مطلب سعی کردیم اطلاعات مفیدی از آرماتوربندی فونداسیون در اختیار شما قرار دهیم. برای کسب مشاوره رایگان با کارشناسان سرزمین آسن در تماس باشید. سرزمین آسن به عنوان توزیع‌کننده انواع میلگرد، این ابزارهای کاربردی را با حذف واسطه و با قیمتی مقرون‌به‌صرفه به دست مشتریان می‌رساند. برای اطلاع از قیمت میلگرد به صفحه مربوطه در سایت مراجعه کنید.

سوالات متداول

 

1. منظور از آرماتوربندی فونداسیون چیست؟

به دلیل جلوگیری از نشست سازه در ساختمان سازی از آرماتور در فونداسیون یا پی ساختمانها استفاده می کنند.

2. وظیفه آرماتور در فونداسیون چیست؟

نقش اصلی آرماتور در فونداسیون، جلوگیری از تنش‌های فشاری وارده بر سازه است.

3. در آرماتوربندی فونداسیون اجرای چه نکاتی الزامی است؟

• ظاهر میلگردها باید نرمال باشد.
• تمام میلگردها باید به روش سرد خم شوند
• میلگردها در فونداسیون حداقل ۵۰ میلی متر پوشش داده شوند.
• محل قطع و وصل آرماتورهای طولی نباید در یک نقطه باشند.

4. از چه قالبهایی در فونداسیون استفاده می شود؟

۱. قالب فلزی فونداسیون ۲. قالب چوبی فونداسیون ۳. قالب آجری فونداسیون