آرماتور چیست؟

آرماتور چیست؟ نحوه اجرای آرماتوربندی به چه صورت انجام میگیرد؟

در این مقاله می خواهیم بدانیم آرماتور چیست؟ و نحوه اجرای آرماتور بندی چگونه است؟ مزایای استفاده از آرماتوربندی در ساختمان چیست؟ همانطور که در تعریف ملیگرد گفتیم، میلگرد از مهمترین مقاطع فولادی پرکاربرد است که در سایزها و اشکال مختلف تولید می شود. تا زمانیکه میلگرد تحت تاثیر عملیات برش و خم شدن قرار نگرفته باشد همان مفهوم میلگرد از آن استنباط می شود.

 

 

آرماتور چیست؟

به بیان ساده باید بگوییم آرماتور در واقع همان میلگرد است که که طی عملیاتی همچون برش و خمکاری توسط سیم آرماتور به هم متصل می شوند و با یک چیدمان خاص در داخل بتون قرار می گیرند.آرماتوربندی از جمله روشهایی جهت ساخت و ساز ساختمانهای مدرن است که مورد قبول مهندسین طراح واقع شده است. آرماتوربندی مزایای مختلفی دارد که از مهمترین آن بالا بردن استحکام سازه های بتنی است. قابل ذکر است که استفاده از آرماتوربندی در قسمتهای مختلف ساختمان متفاوت است.

در آرماتوربندی از مقاطع فولادی گوناگون در کنار بتن بطور همزمان استفاده می شود. مهمترین مقاطع فولادی مورد استفاده در آرماتوربندی عبارتند از:

• انواع میلگرد آجدار و میلگرد ساده: نوع و اندازه میلگرد جهت استحکام سازه امری تاثیرگذار است. از میلگرد ساده در استاندارد A1، و میلگرد آجدار در استانداردهای A3،A2 و A4 در بتن استفاده می شود.
• خاموت: خاموت میلگردی است که در اثر خم شدگی میلگرد با عث افزایش استحکام نیروهای پیچشی و برشی می شود .
• سنجاقی: میلگردیست که در برابر نیروهای برشی مقاومت خوبی از خود نشان می دهد.
• ادکا: میلگرد ادکا از جمله آرماتورهایی است که برای تقویت سقف به تیرچه نصب شده و باعث جلوگیری از ترک خوردگی سقف می شود.
• رکابی: میلگرد رکابی نوعی آرماتوربه شکل U است که از طریق فرآیند خمکاری، قلاب‌هایی در دو سر آن ایجاد می‌شود. عملکرد اصلی این میلگرد تنظیم فاصله بین دو شبکه آرماتور است.
• خرک: از خرک برای آرماتوربندی داخل قالب استفاده می شود. به این شکل که در بتن ریزی های کف سازه دو شبکه متوالی افقی با فاصله خاص از یکدیگر قرار می گیرند.

دلیل استفاده از آرماتوربندی

بتن ماده ایی ست که از ترکیب سیمان و شن یا ماسه تشکیل شده است. بتن استحکام فشاری بالایی دارد اما مقاومت کششی آن پایین، و تحمل بسیار کمی در برابر نیروهای کششی دارد، لذا در مواجه با حوادثی مانند زلزله فرو می ریزد. از اینرو، جاگذاری میلگرد به عنوان آرماتور عامل تقویت کننده در بتن محسوب شده و باعث افزایش مقاومت کششی آن می شود.

 

 

استاندارد میلگرد در آرماتوربندی

آرماتورها به دو روش طولی و عرضی در بتن قرار داده می شوند. میلگردهایی که بصورت طولی جاگذاری می شوند آرماتور طولی و میلگردهایی که بصورت عرضی جاگذاری می شوند آرماتور عرضی (خاموت) نام دارند.

بر اساس مبحث نهم مقررات ملی ساختمان کلیه آرماتورهای طولی و عرضی مصرف شده در ساره های بتنی آرمه باید آجدار باشند. استفاده از آرماتورهای ساده فقط در دورپیچ ها مجاز است.

روشهای آرماتوبندی به سه طریق: 1- روش منظم 2- روش کراواتی 3- روش گره زدن انجام میگیرد که هر سه روش از طریق جوشکاری سرد انجام می شودبه این دلیل که جوشکاری گرم استحکام کششی میلگرد را کاهش داده، باعث انعطاف پذیری و تغییر شکل میلگرد می شود.

روشهای بستن میلگرد با استفاده از مفتول

قبل ازاینکه میلگردها وارد مرحله بتون ریزی شوند، باید آنها را به هم متصل کرد  تا از حرکت و جابجایی آنها حین عملیات جلوگیری شود. برای بستن میلگردها از سیم مفتول یا سیم آرماتورنبدی با قطر 1.5 الی 2 میلیمتر استفاده می شود. میلگرد ها به دو روش روش ضربدری و روش بستن از کنار توسط سیم مفتول به هم متصل می شوند.

در روش ضربدری دو میلگرد بر روی یکدیگر قرار گرفته و توسط سیم مفتول به صورت ضربدری بسته می شوند. بعد از اینکه انتهای سیم مفتول را به یکدیگر بسته شد توسط یک انبر دست دو سر مفتول را به هم پیچانده تا کاملاً بی حرکت شود.

 در روش بستن از کنار که به روش کراواتی نیز معروف است، سیم از زیر مفتول پایین عبور داده می شود و از کنار میلگرد بالایی می گذرد و به همدیگر بسته می شوند.

 

 

نحوه اجرای آرماتور بندی:

جهت پیاده سازی پروژه های آرماتوربندی مراحل مختلفی انجام می گیرد که به اختصار آنها را بیان می کنیم:

• طراحی پروژه: در ابتدای امر باید اطلاعات دقیقی از اندازه، چگونگی سازه ها و پیکربندی و مصالح مورد نیاز پروژه تعیین گردد.
• خرید میلگرد برای آرماتوربندی: تعداد، نوع و اندازه میلگرد از مراحل اصلی انجام آرماتوربندی ست که باید با دقت انتخاب شود.
• مشاوره و نقشه کشی آرماتوربندی: در این مرحله میلگردها توسط مهندس ناظر بررسی می شود.
• انتخاب روش برای آرماتوربندی: حال روش مناسبی جهت خم کردن میلگردها و قرار دادن آنها در کنار هم در نظر گرفته می شود.
• قرار دادن صحیح آرماتورها روی سازه ها: از مهمترین بخشهای آرماتوربندی ساختمان نحوه نصب آرماتور بر روی سازه های بتنی و چک کردن مجدد آرماتورها قبل از بتن ریزی می باشد.
• قالب گذاری و بتن ریزی: آخرین مرحله از آرماتوربندی گذاشتن  قالب و بتن ریزی در داخل آنهاست. برای اینکه آب سیمان از بتن خارج نشود از قالب های فلزی استفاده می شود.

 

 

مزایای آرماتوربندی

• تجهیز کردن بتن با آرماتور باعث افزایش قدرت فشرده سازی بتن و تراکم آن می شود.
• استفاده از آرماتوربندی در بتن استحکام کششی آن را بالا می برد.
• سازه های فلزی بکار رفته در بتن مقاومت آن را در برابر  آب و آتش افزایش میدهند.
• توسط آرماتوربندی می توان بتن را در اشکال مختلف شکل دهی کرد.
• هزینه های نگهداری بتن آرماتوربندی شده بسبت به بتند آرماتور مقرون به صرفه تر است.
• استفاده از سازه های بتنی در مقایسه با دیگر سازه های فلزی مهارت کمتری نیاز دارند.
• ساختمان هایی که از سازه های بتنی آرماتور بندی شده استفاده شده است، مقاومت و پایداری بیشتری دارند.
• استفاده از بتن های آرماتوری باعث جلوگیری از انحراف ساختمان از حالت اولیه خود می شود.

معایب آرماتوربندی

• بتنی که آرماتوربندی شده باشد استحکام کششی آن نسبت به استحکام فشاری آن کمتر است، در حالیکه سازه های فلزی استحکام کششی بیشتری دارند.
• استحکام نهایی صرفاً منوط به بتن آرمه نمی شود، بلکه نحوه خرد کردن شن و تولید بتن در این مورد حائز اهمیت است. 
• هزینه های شکل دهی در بتن های آرماتوربندی شده بالاست.
• انقباض  در بتن باعث می شود قدرت بتن کم شده و ترک بخورد.

نکات قابل توجه در مراحل آرماتوربندی

اجرای فرایند آرماتوربندی  دارای حساسیت ویژه ایی است که باید به روشی اصولی و استاندارد و دقت بالا انجام گیرد.

• اقلام جاگذاری شده در بتن نباید بر روی مقاومت سازه یا ضد آتشی بودن آن اثرات عمده داشته باشد.
• جنس اقلام جاگذاری شده نباید روی بتن یا آرماتور اثرات نامطلوب بگذارد.
• وظیفه اصلی خاموت نگهداری آرماتور طولی است، از اینرو قرار دادن خاموت باید اصولی انجام شود.
• از میلگردهای زنگ زده و یا آغشته به روغن استفاده نشود.
• جهت برش میلگردها باید از قیچی مخصوص استفاده شده و نباید توسط دستگاه هوا برش زده شود.
• میلگردها قبل از بتن ریزی با یکدیگر متصل شوند.
• فاصله بین میلگردهای موازی حداقل 2.5 سانتی متر از هر طرف باشد.
• فاصله بین میلگردها رعایت شود. عدم رعایت فاصله باعث خراب شدن پی می شود.
• فاصله هر وصله با وصله مجاور باید 40 برابر قطر آرماتور باشد.
• اجزای بتنی که دائم در تماس با خاک هستند دارای پوشش بتن به ضخامت 75 میلی متر باشند.

 

جمع بندی 

به موجب آنچه مطالعه شد می توان گفت: آرماتور میلگرد تغییر شکل یافته ایست که با قرارگیری در بتن باعث پایداری و استحکام آن می شود. فرایند قرارگیری میلگرد و دیگر مقاطع فولادی با بتن، که با یک چیدمان منظم و خاص به روشهای مختلف صورت میگرد را آرماتوربندی گویند. وجود میلگرد در بتن باعث جلوگیری از ترک خوردگی بتن شده می شود. علاوه بر آن باعث صرفه جویی در هزینه ها نیز می گردد. مراحل آرماتوربندی باید طبق اصول و قوانین ساختمان سازی انجام شود.