اورلب میلگرد چیست؟ محاسبه اورلب میلگرد فونداسیون چگونه انجام می‌شود؟

یا اورلب میلگرد ستون (Rebar Overlap)، یکی از مفاهیم بسیار کاربردی در ساختمان‌سازی است که با هدف افزایش طول میلگردها در سازه استفاده می‌شود. اگر تاکنون برای خرید میلگرد اقدام کرده باشید، حتما متوجه شده‌اید که میلگردها در شاخه‌های 12 متری تولید شده و به فروش می‌رسند؛ بنابراین در مواردی که نیاز به میلگردهای با طول بیشتر از 12 متر است، باید برای افزایش طول، کاری کرد. اورلب میلگرد یکی از بهترین روش‌ها برای این کار است که در آن، دو میلگرد را به صورت همپوشانی کنار هم قرار می‌دهند و سپس آنها را با وصله پوششی یا وصله‌های دیگر به هم متصل می‌کنند. این مقاله قرار است به این سوال پاسخ دهد که اورلب میلگرد چیست و چه کاربردی دارد؛ سپس در ادامه، انواع اورلب میلگرد را توضیح می‌دهیم.

 

اورلب میلگرد چیست؟ (همپوشانی میلگرد)

به زبان ساده، «اورلب میلگرد» یا «همپوشانی میلگرد»، روشی برای اتصال دو میلگرد به یکدیگر است تا طول نهایی میلگرد به مقدار مورد نظر برسد. از اورلب زمانی استفاده می‌شود که میلگرد با طول مورد نظر در دسترس نباشد.

در حقیقت، اگر بخشی از طول دو میلگرد را روی هم قرار دهیم و آنها را با یک مفتول یا روش‌های دیگر به هم وصل کنیم، اورلب میلگرد ایجاد شده است. اگر حرفه‌ای‌تر به این مفهوم نگاه کنیم، مهمترین چیز، طول همپوشانی یا همان مقدار از طول میلگردها است که روی هم قرار می‌گیرد.

طول همپوشانی نیز به طول و سایز میلگرد و همچنین کاربرد مورد نظر بستگی دارد. اگر طول همپوشانی با دقت محاسبه نشود، انتقال بار از یک میلگرد به میلگرد دیگر، به خوبی انجام نمی‌شود و قطعا این موضوع روی کیفیت و استحکام بنا، تاثیر منفی می‌گذارد. بنابراین با توجه به افزایش قیمت میلگرد در مقایسه با روزهای قبل، پیشنهاد می‌شود قبل از خرید به محاسبات طول همپوشانی و همچنین نوع کاربری موردنظر دقت کنید.

انواع اورلب میلگرد

اورلب میلگرد بر اساس نوع روشی که انجام می‌شود، به دو دسته تقسیم می‌شود. خوب است بدانید که هرکدام از انواع اورلب، فقط برای افزایش طول انجام میلگردها انجام می‌شود و تنها در روش اجرا با هم فرق می‌کنند. در ادامه، هرکدام از انواع اورلب توضیح داده می‌شود.

1- اورلب تماسی

در این روش، برای اینکه طول میلگردهای مورد نظر را بیشتر کنند، آنها را به هم وصل می‌کنند. البته برای این اتصال، از روش‌های مخلتفی استفاده می‌شود که به بودجه کارفرما بستگی دارد. از جمله این روش‌ها می‌توان به اتصال میلگردها با سیم مفتول، جوشکاری یا وصله‌های مکانیکی اشاره کرد.

2- غیر تماسی

در اورلب غیر تماسی، طول میلگردها افزایش پیدا می‌کند، اما آنها به هم وصل نمی‌شوند و بین آنها تماسی برقرار نمی‌شود. با این حال، در فضای بین میلگردها بتن قرار دارد و انتقال نیرو از یک میلگرد به میلگرد دیگر با کمک بتن میان آنها، انجام می‌شود.

روشهای اتصال اورلب میلگرد

در اورلب تماسی، میلگردها به روش‌های مختلفی به هم متصل می‌شوند. در این بخش هرکدام از این روش‌ها را معرفی می‌کنیم.

1- اتصال با سیم یا مفتول

یکی از ارزان‌ترین و آسان‌ترین روش‌های اتصال میلگرد، استفاده از سیم مفتول است. مزیت طلایی این روش، این است که می‌توان این سیم مفتول را در صورت نیاز قبل از بتن‌ریزی باز کرد و روش اتصال میلگردها را عوض کرد.

 

2- اتصال از طریق جوشکاری

اورلب میلگرد با جوشکاری، یکی از روش‌های اتصال دو میلگرد برای افزایش طول نهایی آنها است. در این روش، انتهای دو میلگرد به طور مستقیم به هم جوش داده می‌شوند. این روش برای میلگردهای با قطر زیاد و در مکان‌هایی که به اتصال قوی نیاز است، مانند ستون‌ها و تیرها، استفاده می‌شود. برای مثال، در کاربردهایی مثل پل‌ها و ستون‌های بزرگ، اصلا نمی‌شود فقط با سیم مفتول ساده، استحکام و مقاومت سازه را تضمین کرد؛ بنابراین باید حتما از وصله مقاوم‌تر مثل جوشکاری کمک گرفت.

 

مزایای اورلب میلگرد با جوشکاری:

·         مقاومت بالا: جوشکاری قوی‌ترین روش اتصال میلگرد است و می‌تواند مقاومت بالایی در برابر کشش و فشار ایجاد کند.

·         دوام بالا: اتصالات جوشکاری شده در برابر خوردگی و فرسایش مقاوم هستند و می‌توانند عمر طولانی داشته باشند.

·         ظرافت: جوشکاری می‌تواند اتصالات ظریف و زیبایی ایجاد کند که برای سازه‌های بتنی نمایان مناسب است.

·         کاربرد در میلگردهای بزرگ: جوشکاری برای اتصال میلگردهای با قطر زیاد که اورلب کردن آنها با سیم مفتول دشوار است، مناسب است.

3- اتصال مکانیکی

اتصال مکانیکی یکی از بهترین روش‌های اتصال دو میلگرد است که کاملا با مقررات ملی ساختمان و همچنین استانداردهای بین المللی مطابق است. اورلپ میلگرد با اتصال مکانیکی، جزو پرکاربردترین نوع روش اتصال میلگردها است. از این روش بیشتر برای میلگردهای با سایز بزرگتر از 20 استفاده می‌شود. در اتصال مکانیکی، دو سر میلگردهای مورد نظر رزوه شده و به کمک کوپلر مکانیکی به هم متصل می‌شوند. 

 

 

 

4- اتصال بوسیله جوشکاری انتهای میلگرد

در این روش، انتهای دو میلگرد به طور مستقیم به یکدیگر جوش داده می‌شوند. این روش برای میلگردهای با قطر زیاد و در مکان‌هایی که به اتصال بسیار قوی نیاز است، مانند اتصالات ستون به فونداسیون، استفاده می‌شود. در اتصال بوسیله جوشکاری انتهای میلگرد، با کمک ابزارهای پیشرفته و دقیق، یک سر میلگرد اولی به یک کاتد تبدیل شده و سر انتهایی میلگرد دوم به یک الکترود تبدیل می‌شود؛ با این کار، هنگام برقراری جریان الکتریکی بین دو میلگرد، دو سر انتهایی آنها ذوب شده و دو میلگرد به هم متصل می‌شوند.

اورلب میلگرد ستون

اورلب میلگرد ستون در مواقعی که طول ستون مورد نیاز از طول میلگردهای موجود در بازار بیشتر باشد، یا زمانی که به دلیل محدودیت‌های حمل و نقل، جابجایی میلگردهای بلندتر دشوار باشد، استفاده می‌شود. این روش با استفاده به صورت مستقیم یا با استفاده از کوپلر انجام می‌شود.  

برای اجرای اورلب میلگرد ستون، بخشی از میلگردها به عنوان میلگرد انتظار در بیرون از بتن قرار می‌گیرد. سپس برای اتصال میلگردها به میلگرد طبقات بالایی، آنها را با کمک روش‌های مختلف (مثل وصله پوششی) به هم وصل می‌کنند.

*نکته: محل اورلب باید به گونه ای انتخاب شود که در معرض تنش های زیاد نباشد. به طور کلی، اورلب باید در یک سوم پایینی ستون انجام شود.

اورلب میلگرد تیر

در تیرهای بتنی، اتصال میلگردها از طریق اورلب صورت می‌گیرد. این روش دقیقا مطابق با استانداردهای ساختمانی ایران است. توصیه می‌شود هنگام اجرای این اورلب، حتما به فرمول‌ها و دستورالعمل‌های که در مقررات ملی ساختمان ایران به خوبی شرح داده شده‌اند، توجه کنید. عموماً، تجربیات عملی نشان داده‌اند که مکان مناسب برای اورلب میلگردهای بالایی در یک سوم مرکزی دهانه تیر و برای میلگردهای پایینی در نیمه مرکزی دهانه، بهینه‌ترین نتیجه را به همراه دارد.

اورلب میلگرد فونداسیون

برای افزایش استحکام و تقسیم یکسان بار در تمام ساختار فونداسیون، از روشی به نام اورلب میلگرد استفاده می‌شود. در این روش، میلگردها به صورت افقی در فونداسیون قرار می‌گیرند تا آرماتورها در برابر فشار و نیروی وارده حین بتن‌ریزی، مقاومت بیشتری از خود نشان دهند.

چند نکته درباره اجرای اورلب میلگرد فونداسیون:

·         محل اورلب باید به گونه‌ای انتخاب شود که در معرض تنش‌های زیاد نباشد. به طور کلی، اورلب باید در 1/3 میانی طول فونداسیون انجام شود.

·         پس از انجام اورلب، باید از کیفیت اتصال با استفاده از روش‌های NDT مانند التراسونیک یا رادیوگرافی، بازرسی شود.

·         میلگردها باید به طول مناسب بریده شوند. طول اورلب باید مطابق با الزامات آیین‌نامه‌ای و طراحی فونداسیون باشد.

محاسبه اورلب میلگرد

محاسبه دقیق اورلب میلگرد، برای اطمینان از مقاومت و کیفیت اتصال ضروری است.

طول اورلب میلگرد با استفاده از فرمول زیر محاسبه می‌شود:

L=ld+lb

در این فرمول:

L: طول اورلب میلگرد

ld: طول توسعه

lb: طول لبه

محاسبه طول توسعه (ld):

طول توسعه به قطر میلگرد، نوع بتن و مقاومت فشاری بتن بستگی دارد. مقادیر طول توسعه برای میلگردهای مختلف در آیین‌نامه‌های مختلف مانند مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ایران ارائه شده‌اند. به عنوان مثال، در مبحث نهم، برای بتن با مقاومت فشاری 250 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع، مقادیر طول توسعه برای میلگردهای با قطرهای مختلف به شرح زیر است:

محاسبه طول لبه (lb):

طول لبه به قطر میلگرد و نوع اتصال بستگی دارد. برای اتصالات جوشی، طول لبه برابر با 10 برابر قطر میلگرد است. برای اتصالات با استفاده از کوپلر مکانیکی، طول لبه به نوع کوپلر و دستورالعمل‌های سازنده آن بستگی دارد.

طول اورلب در وصله‌ های میلگرد

طول اورلب، به فاصله‌ای از میلگردها گفته می‌شود که در محل اتصال به صورت همپوشانی روی هم قرار می‌گیرند. محاسبه دقیق اورلب میلگرد، برای اطمینان از مقاومت و کیفیت اتصال و همچنین رعایت الزامات آیین‌نامه‌ای بسیار مهم است. این طول به پارامترهایی مثل مقاومت فشاری بتن، سایز میلگرد و ... بستگی دارد.

 

 

نکات اجرای اورلب میلگرد (وصله پوششی)

در اینجا به برخی از نکات مهم در اجرای اورلب میلگرد اشاره می‌کنیم:

·         از میلگردهای با کیفیت و عاری از هرگونه عیب و نقص مانند زنگ زدگی، خمیدگی یا ترک خوردگی استفاده کنید.

·         قطر و نوع میلگرد باید مطابق با الزامات آیین‌نامه‌ای و طراحی سازه باشد.

·         قبل از اتصال، میلگردها را تمیز و عاری از هرگونه آلودگی، چربی یا زنگ زدگی کنید.

·         در صورت استفاده از میلگردهای آجدار، جهت آج‌ها باید در یک جهت باشند.

·         برای میلگردهای با قطر بیشتر از 36 میلی‌متر، استفاده از اورلب مجاز نیست و باید از روش‌های دیگر اتصال مانند جوشکاری یا کوپلر مکانیکی استفاده شود.

·         میلگردها باید به طول مناسب بریده شوند.

·         برش میلگردها باید عمود بر محور طولی میلگرد باشد.

·         از روش‌های مناسب برش مانند فرز یا قیچی هیدرولیک استفاده کنید و از برش با دستگاه‌هایی مانند سنگ فرز دستی که باعث ایجاد تنش در میلگرد می‌شوند، خودداری کنید.

·         محل اورلب باید به گونه‌ای انتخاب شود که در معرض تنش‌های زیاد نباشد.

·         به طور کلی، اورلب باید در 1/3 میانی طول فونداسیون یا عضو بتنی انجام شود.

·         از اورلب در نقاطی که تنش خمشی یا برشی زیاد وجود دارد، خودداری کنید.

 

مزایای اجرای اورلب میلگرد

از جمله مزایای اجرای اورلب میلگرد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ü      افزایش استحکام و مقاومت سازه

ü      توزیع بار

ü      اتصال فونداسیون‌های جدید به فونداسیون‌های موجود

ü      اصلاح فونداسیون‌های آسیب‌دیده

ü      سهولت اجرا

ü      صرفه اقتصادی

ü      انعطاف‌پذیری

جمع‌بندی

در این مقاله سعی کردیم به این سوال بپردازیم که اورلب میلگرد چیست؟ همچنین مزایا و روش اجرای آن را مورد بررسی قرار دادیم. توجه به نوع اورلب میلگرد و نیز روش اجرا اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا در صورت عدم اجرای مناسب، ممکن است هزینه زیادی به شما تحمیل شود. علاوه بر این، بهتر است حتما به کیفیت میلگرد مورد نظر توجه شود. یکی از بهترین میلگردهای تولیدشده در ایران، میلگرد آناهیتا است. از آنجا که احتمال می‌رود قیمت میلگرد آناهیتا در آینده با تغییر جدی قیمت مواجه شود، بهتر است از هم اکنون نوسانات قیمت آن را درنظر بگیرید. برای این کار می‌توانید به کانال تلگرام آسن مراجعه کنید.

سوالات متداول

 

 

1-   اورلب میلگرد چیست؟

اورلب میلگرد، روشی برای اتصال دو یا چند شاخه میلگرد به صورت افقی در فونداسیون و سایر بخش‌های بتنی است. در این روش، میلگردها به صورت همپوشانی روی هم قرار داده شده و به یکدیگر متصل می‌شوند.

2-    چرا از اورلب میلگرد استفاده می‌شود؟

اورلب میلگرد مزایای متعددی دارد، از جمله افزایش استحکام و مقاومت، توزیع بار، افزایش طول فونداسیون، اتصال فونداسیون‌های جدید به فونداسیون‌های موجود، اصلاح فونداسیون‌های آسیب دیده، سهولت اجرا، صرفه اقتصادی و انعطاف پذیری.

3-    چگونه اورلب میلگرد را اجرا کنیم؟

اجرای اورلب میلگرد مراحل مختلفی دارد، از جمله انتخاب میلگرد مناسب، آماده سازی میلگردها، برش میلگردها، تعیین محل اورلب، انتخاب روش اتصال، اجرای اتصال و بازرسی. برای اجرای صحیح اورلب میلگرد، باید به الزامات آیین‌نامه‌ای و دستورالعمل‌های سازنده کوپلر (در صورت استفاده از کوپلر) توجه