نبشی چیست؟ معرفی انواع نبشی و کابردهای آن | مجله آسن

نبشی از مصالح ساختمانی مهمی است که به دو صورت منفرد و مرکب در ساختمان‌سازی قابل استفاده است. سطح مقطع نبشی به‌صورت دو ضلع عمود بر هم است که در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی استفاده می‌شود. این آهن‌آلات را به دو روش نورد گرم و سرد تولید می‌کنند. نبشی با دو خصوصیت ضخامت و اندازه بال‌ها قابل شناسایی است. لازم به ذکر است که این مقطع فولادی تنها وظیفه اتصال بخش‌های مختلف یک سازه را بر عهده ندارد؛ بلکه وظیفه اصلی آن‌، توزیع بار به‌صورت یکنواخت جهت جلوگیری از تخریب سازه است. در ادامه به معرفی انواع نبشی، مشخصات فنی و کاربرد‌های آن خواهیم پرداخت.

مشخصات فنی انواع نبشی

نبشی‌ها را با دو شاخصه طول بال‌ها و ضخامت بال‌ها شناسایی می‌کنند. منظور از نبشی L40×40×4 این است که ضخامت بال‌های آن ۴ میلی‌متر و طول بال‌های آن ۴۰ میلی‌متر است، یعنی نبشی بال مساوی. به‌طور کلی نبشی‌ها را از لحاظ شکل ظاهری و نحوه تولید طبقه‌بندی می‌کنند. از نظر شکل ظاهری نبشی‌ها به دو دسته‌بندی اصلی زیر تقسیم می‌شوند:

1)    نبشی بال مساوی: به پروفیل‌هایی گفته می‌شود که ابعاد دو بال قائم آن‌ها مشابه هم بوده و در نقشه ساختمان با حرف (L) یک عدد درج شده است. به‌عنوان مثال، علامت L400 یعنی پروفیل با بال مساوی و اندازه بال 4۰۰ میلی‌متر. تقاضا برای نوع بال مساوی از نوع بال نامساوی بیشتر است. یک نوع نبشی از نوع بال مساوی سبک از سایز 20×20×2 تا 50×50×5 میلی‌متر در بازار عرضه شده که به‌عنوان نبشی اسپیرال گرم نورد دیده شناخته می‌شود.

2)    نبشی بال نامساوی: زمانی که امکان استفاده از نبشی بال مساوی وجود نداشته باشد، از نبشی بال نامساوی استفاده می‌شود که در صنایع خاص و ویژه‌ای، در ابعاد و ضخامت‌های مختلف وجود دارد. نبشی بال نامساوی شامل استانداردهای ST52، ST44 و ST37 در بازار بوده و با سایز هر دو بال در کنار حرف L در نقشه ساختمانی مشخص می‌شود، مانند L300×200 یعنی نبشی با دو بال ۳۰۰ و ۲۰۰ میلی‌متر.

 همچنین نبشی‌ها از نظر نوع تولید نیز به دو دسته‌بندی کلی زیر تقسیم می‌شوند:

1)    نبشی پرسی: نبشی پرسی از یک ورق به طول ۶ متر که از وسط عرض ورق خم شده، ساخته می‌شود. به آن ورق شکل می‌دهند و ماهیت اولیه آن از جنس فولادی است. در این روش، ورق‌های رول شده را برش می‌دهند که با استفاده از دستگاهی به نام رول فرمینگ به روش نورد سرد به محصول نهایی تبدیل می‌کنند. زاویه داخلی ۹۰ درجه در نظر گرفته می‌شود. این نبشی‌ها به‌صورت بال مساوی هستند که جنس این محصولات از فولاد ساختمانی ST37 است.

2)    نبشی فابریک: نبشی فابریک از ابتدای تولید به همان صورت نبشی از خط تولید خارج می‌شود؛ زیرا در تولید آن از نورد گرم استفاده می‌شود. اسلب‌های گداخته را در این روش شکل می‌دهند که نسبت به نوع پرسی خواص مکانیکی متفاوتی دارد. برشکاری، سوراخ‌کاری و خم‌کاری نبشی فابریک بسیار راحت‌تر است و به این دلیل یکی از کاربردهای آن در ساخت قفسه‌های آهنی برای نگهداری کالا است. برای تولید این نبشی‌ها در مرحله نخست شمس‌های فولادی را درون کوره‌های حرارتی حرارت می‌دهند. سپس از قفسه‌های نورد عبور می‌دهند که این امر باعث افزایش طول و کاهش سطح مقطع آن‌ها می‌شود. در مرحله بعد مجدد آن‌ها را از قفسه‌های نورد عبور داده و در سایزهای مختلف برش می‌دهند.

استانداردهای نبشی

این محصولات با استانداردهای زیر در سراسر جهان تولید می‌شوند:

•          GOST 8510
•          GOST 8240
•          DIN EN 10056-1
•          ASME S 1- 36
•          ASTM A 36

انواع نبشی

انواع گوناگونی از نبشی‌ها بر اساس جنس و تفاوت در متریال اولیه تولید وارد بازار شده است که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•     گالوانیزه: این نوع نبشی چون از ورقه‌های آهنی تولید شده‌اند، برای جلوگیری از زنگ‌زدن آن از یک پوشش فلزی به نام گالوانیزه روی آن استفاده شده است. از این نوع محصولات در محیط‌هایی که امکان خوردگی سازه وجود دارد، استفاده می‌کنند.

 

•         ضدزنگ: برای بالا‌بردن مقاومت نبشی در برابر خوردگی طی یک سری عملیات، آن‌ها را به ضد زنگ تبدیل می‌کنند که در دو نوع T316 و T304 در بازار موجود هستند.

o       نوع T304: در شرایطی ممکن است نبشی در معرض عناصر شیمیایی و آب‌نمک قرار بگیرد مناسب می‌باشند، مثل جوشکاری و برشکاری.

o       نوع T316: برای محافظت از آن پوششی از کروم، نیکل و مولیبدن استفاده شده است که در مقایسه با نوعT304  مقاومت بالاتری دارند. به‌عنوان قفسه و برای نگهداری کالاها و پایه‌های ضد‌زنگ در صنایع دریایی استفاده می‌شود.

•          لقمه: در سازه‌های مربوط به آسانسورها از نبشی خرد شده معروف به نبشی لقمه استفاده می‌شود.
•        پلاستیکی: گاهی اوقات نبشی‌ها از پلاستیک تولید می‌شوند و در سایزها و ابعاد مختلف برای بسته‌بندی میوه، کاشی، سرامیک و ورق‌های فلزی استفاده‌ می‌شوند. همچنین برای محافظت از لبه‌های تیز گوشه کالاها در بسته‌بندی و حمل و نقل کاربرد دارند.
•          نوع PVC: برای استفاده در سردخانه‌ها با ضخامت‌های مختلفی تولید می‌شوند.
•          PVC تاشو: این محصول همانطور که از نامش مشخص است قابلیت تا‌شدگی دارد و تا ۱۸۰ درجه تا می‌شود. قابل استفاده در دکوراسیون‌ها است و می‌تواند زوایا را به راحتی پوشش دهد، بدون ترک‌خوردگی و شکستگی.
•          نبشی آلومینیومی: به دلیل به کار‌بردن آلومینیوم در ساخت این محصول نسبت به نوع فولادی شهرت بیشتری دارد.

کاربرد نبشی

نبشی‌ها کاربرد گسترده‌ای در سازه‌های فلزی دارند که بسته به طرح ارائه شده توسط مهندسین به‌صورت شاخه و خرد شده (نبشی لقمه) به کار برده می‌شوند. از نبشی‌ها در ساخت انواع چارچوب‌ها، پایه‌ها، پایه‌های ستونی برای ایجاد فنس، ساخت پلکان، ساخت درپوش و سقف‌های سبک، ساخت شیروانی، ساخت مهره‌های مرتفع و ساخت پشت‌بندها و مهارهای جانبی بین ستون‌ها استفاده می‌شود. البته قابل ذکر است که نوع فلزی نبشی‌ها در سازه‌ها فراوان استفاده می‌شود. همچنین به‌عنوان پشت‌بند یا سفت‌کننده جهت اتصال تیر و ستون یا به‌عنوان مهار‌کننده نیروی وارده از تیر به ستون استفاده می‌شود. به‌طور معمول، از نبشی‌ها با سایزهای ۵۰ تا ۱۵۰ میلی‌متر برای متصل‌کردن پل‌ها به ستون‌ها، تیرآهن‌ها به تیر‌های باربر، ستون‌ها به صفحه‌های فوندانسیون و همچنین در ساخت ستون و خرپا در ساختمان‌سازی و صنعت استفاده می‌شود. از نبشی‌ها می‌توان به‌عنوان عضوی از بادبند سازه‌های LSF دکل‌های انتقال نیرو و انواع قاب‌های فلزی قابل استفاده در ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی اشاره کرد. همچنین به کارگیری تیرچه نبشی در سقف‌های کرومیت رایج است. از نبشی برای اتصالات ساده در سازه استفاده می‌کنند، مانند: اتصال نبشی جان، اتصال با نبشی نشیمنی (تقویت نشده) و (تقویت شده)، اتصال نیم‌گیردار (نیم صلب)، اتصال گیردار (صلب) و غیره.

نبشی در بازار ایران

در ایران هم از تولیدات داخلی استفاده می‌شود و هم به مقدار فراوان از کشورهای روسیه و اوکراین وارد می‌شود. در بازار ایران نبشی‌ها از سایز ۲ تا ۲۰ تولید و عرضه می شوند. به این نکته هم باید توجه داشت که از آنجایی که سازه‌ها در محیط‌های متنوعی با شرایط آب و هوایی مختلف ساخته می‌شوند، موارد استفاده از آنها در جایگاهای مختلف با یکدیگر متفاوت است. نکته مهم دیگر اینکه در زمان خرید نبشی اندازه آن‌ها مهم است و بر وزن سازه می‌تواند تاثیرگذار باشد.

 

نتیجه‌گیری

نبشی‌ها از سری محصولات فولادی هستند که در ساختمان‌سازی، پل‌سازی و انواع سازه‌های فولادی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در اینجا انواع نبشی و کاربرد‌های آن شرح داده شد. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره تخصصی با شرکت آسن در ارتباط باشید. همچنین می‌توانید از اطلاعات مفید کانال تلگرام آسن نیز بهره ببرید.

 

سوالات متداول

 

1-      چند نوع نبشی داریم؟

نبشی بال مساوی و نبشی بال نامساوی

2-      کاربرد نبشی فابریک در کجاست؟

برشکاری، سوراخ‌کاری، خم‌کاری و ساخت قفسه‌های آهنی

3-      از انواع نبشی‌ها، کدام در ساخت آسانسور استفاده می‌شود؟

نبشی لقمه

         4-      سه کاربرد اصلی نبشی ها را نام ببرید.

در ساخت انواع چارچوب‌ها، پایه‌ها، پله‌ها، پشت‌بند یا سفت‌کننده جهت اتصال تیر و ستون و همچنین برای متصل‌کردن پل‌ها به ستون‌ها، تیرآهن‌ها به تیر‌های باربر