تفاوت خاموت با سنجاقی چیست؟ | مجله آسن

در دنیای ساخت و ساز، هر جزئیاتی می‌تواند بر استحکام و ایمنی یک ساختمان تاثیرگذار باشد. یکی از این جزئیات مهم، استفاده صحیح از میلگردهای عرضی مانند خاموت و سنجاقی است. این دو عضو کوچک اما حیاتی، نقش کلیدی در مقاومت سازه در برابر نیروهای برشی و پیچشی ایفا می‌کنند. در این مقاله، به شما خواهیم آموخت که تفاوت خاموت با سنجاقی چیست و چگونه با شناخت تفاوت‌های آنها، سازه‌ای مقاوم‌تر و ایمن‌تر بسازید.

معرفی کلی خاموت و سنجاقی

قبل از بررسی تفاوت خاموت با سنجاقی، بهتر است به تعریف مشخصی از هرکدام برسیم. در ادامه این دو آرماتور را معرفی می‌کنیم.

تعریف خاموت (Stirrup)

به زبان ساده، خاموت‌ها یکی از میلگردهای آجدار مورداستفاده در ساختمان‌سازی هستند که به صورت عرضی در اطراف میلگردهای طولی قرار می‌گیرند. تصور کنید میلگردهای طولی مانند ستون‌های اصلی یک ساختمان هستند و خاموت‌ها مانند بندی این ستون‌ها را به هم متصل کرده و از آن‌ها محافظت می‌کند.

در ادامه خاموت‌ها با ایجاد یک شبکه محکم اطراف میلگردهای طولی، باعث افزایش مقاومت سازه در برابر نیروهای مختلف مانند زلزله، باد و بارهای وارده می‌شوند. علاوه بر این با استفاده از آنها، تنش‌هایی که به سازه وارد می‌شود به طور یکنواخت توزیع خواهد شد و از تمرکز تنش در یک نقطه جلوگیری می‌شود.

اگر می‌خواهید خاموت مورداستفاده در سازه شما از طول عمر مناسبی برخوردار باشد، بهتر است میلگردهای آجدار را از یک تولیدکننده معتبر خریداری کنید. از میلگردهای موجود در بازار می‌توان به میلگرد سلفچگان اشاره کرد. این کارخانه میلگردهای فولادی خود را در سایزهای مختلف و بترین کیفیت تولید می کند. برای دریافت قیمت میلگرد سلفچگان با کارشناسان فروش آسن در ارتباط باشید.

تعریف سنجاقی (Pin)

میلگرد سنجاقی همانطور که از نامش پیداست، شباهت زیادی به یک سنجاق دارد. این میلگرد از هر دو سمت دقیقا مانند یک سنجاق خم شد است. میلگرد سنجاقی با قطر کمتر نسبت به میلگردهای طولی، نقش بسیار مهمی در افزایش استحکام و پایداری سازه‌ها ایفا می‌کنند.

شاید بپرسید کاربرد این آرماتور چیست؟ در حقیقت میلگردهای سنجاقی با اتصال به میلگردهای طولی، باعث می‌شوند که سازه در برابر نیروهای مختلف مانند زلزله، باد و بارهای سنگین مقاوم‌تر شود.

 

اهمیت استفاده از خاموت و سنجاقی چیست؟

به‌طورکلی، هدف اصلی استفاده از خاموت (Stirrup) و سنجاقی (Pin)، افزایش مقاومت و پایداری سازه در برابر نیروهای مختلف مانند فشار، کشش، برشی و پیچشی است. خاموت و سنجاقی با اتصال میلگردهای طولی به یکدیگر، یک شبکه تقویت‌کننده قوی در داخل بتن ایجاد می‌کنند. این شبکه، باعث می‌شود که بتن و میلگردها به صورت یکپارچه عمل کرده و در برابر نیروهای خارجی مقاومت بیشتری نشان دهند. در ادامه، به بعضی دیگر از دلایل اهمیت این دو عنصر خواهیم پرداخت.

•         افزایش مقاومت برشی: خاموت‌ها و سنجاقی‌ها با محصور کردن میلگردهای طولی، از لغزش آن‌ها نسبت به یکدیگر جلوگیری کرده و مقاومت برشی بتن را به شدت افزایش می‌دهند. این امر به ویژه در مناطقی که سازه تحت تنش‌های برشی قرار دارد (مانند اتصالات، ستون‌ها و دیوارهای برشی) بسیار مهم است.
•       جلوگیری از کمانش میلگردهای طولی: در صورت عدم استفاده از خاموت و سنجاقی، میلگردهای طولی تحت بارهای فشاری ممکن است کمانش کرده و مقاومت سازه را کاهش دهند. خاموت‌ها با مهار کردن میلگردهای طولی، از این پدیده جلوگیری می‌کنند.
•        توزیع یکنواخت تنش‌ها: خاموت‌ها و سنجاقی‌ها یک شبکه منظم ایجاد می‌کنند؛ با این کار تنش‌های وارد بر بتن به طور یکنواخت توزیع شده و جلوی ایجاد تمرکز تنش در بعضی نقاط گرفته می‌شود.
•      افزایش شکل‌پذیری سازه: سازه‌هایی که با استفاده از خاموت و سنجاقی تقویت شده‌اند، شکل‌پذیری بیشتری دارند و در برابر نیروهای زلزله و سایر نیروهای دینامیکی بهتر مقاومت می‌کنند.
•      کاهش ترک‌خوردگی بتن: استفاده از این دو عنصر به مهارکردن میلگردهای طولی کمک کرده و از ترک‌خوردگی بتن جلوگیری می‌کند.

6 تفاوت خاموت با سنجاقی

اگر یک پروژه ساختمانی دارید، این قسمت از مقاله را دست ندهید! در این بخش به بررسی 5 تفاوت خاموت با سنجاقی می‌پردازیم. از جمله این تفاوت‌ها می‌توان به تفاوت از نظر کاربرد، شکل ظاهری، قیمت، روش ساخت و ... اشاره کرد. در انتهای مقاله، تمام این تفاوت‌ها را در قالب یک جدول خلاصه کرده‌ایم.

1-   تفاوت از نظر شکل ظاهری

خاموت‌ها به دلیل تطبیق با مقاطع مختلف سازه‌ای، دارای اشکال متنوعی هستند. از جمله این اشکال می‌توان به دایره‌ای، مربعی، چندضلعی و رکابی (U یا L شکل) اشاره کرد. این تنوع در شکل به مهندسان اجازه می‌دهد تا با توجه به نیازهای خاص هر پروژه، مناسب‌ترین نوع خاموت را انتخاب کنند.

خاموت‌ها می‌توانند به دو صورت تنگ بسته و تنگ باز اجرا شوند. در حالت تنگ بسته، دو سر خاموت به هم جوش داده شده یا با استفاده از گیره به هم متصل می‌شوند. در حالت تنگ باز، دو سر خاموت آزاد بوده و به هم جوش داده نمی‌شوند.

این در حالی است که سنجاقی‌ها به صورت یک میلگرد طولی با دو انتهای خم شده تولید می‌شوند. معمولاً یکی از انتهای سنجاقی دارای قلاب لرزه‌ای (قلاب با زاویه باز) و انتهای دیگر دارای قلاب با زاویه ۹۰ درجه است. این شکل خاص به سنجاقی اجازه می‌دهد تا به خوبی به میلگردهای طولی چسبیده و از آن‌ها محافظت کند.

2-   تفاوت از نظر کاربرد

اصلی‌ترین تفاوت خاموت با سنجاقی در نوع کاربرد است. معمولا سنجاقی در ساختمان سازی، برای نگهداری و محصور کردن دو میلگرد کاربرد دارد. اگر بخواهیم چند میلگرد را نگهداری کنیم، باید از چند سنجاقی استفاده کنیم. این در حالی است که از خاموت برای محصور کردن و نگهداری چندین میلگرد طولی با هم استفاده می‌شود.  

به‌طورکلی، خاموت‌ها با ایجاد یک قفس محکم اطراف میلگردهای طولی، از کمانش آن‌ها جلوگیری کرده و مقاومت کلی سازه را در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله افزایش می‌دهند. در مقابل، سنجاقی‌ها، یک اتصال مکانیکی قوی بین میلگردها برقرار می‌کنند؛ با این کار، آنها از جداشدگی میلگردها جلوگیری کرده و مقاومت سازه را در برابر نیروهای کششی افزایش می‌دهند.

 

 

 

3-   تفاوت در روش تولید

خاموت و سنجاقی هر دو از میلگردهای آجدار ساخته می‌شوند و در ساخت سازه‌ای بتنی برای افزایش مقاومت و پایداری کاربرد دارند؛ با این حال، به دلیل کاربردهای متفاوت، روش تولید آن‌ها نیز اندکی با هم فرق دارد.

برای ساخت خاموت، میلگردهای آجدار به طول مشخص برش داده شده و سپس به شکل‌های هندسی مختلفی مانند مربع، مستطیل یا دایره خم می‌شوند. این خمکاری معمولاً به کمک دستگاه‌های خم‌کاری صنعتی و کارگاهی انجام می‌شود.

در برخی موارد، برای ایجاد خاموت‌های پیچیده یا با طول زیاد، چندین قطعه میلگرد خم شده به هم جوش داده شده یا با هم‌پوشانی و بستن به وسیله سیم جوش به یکدیگر متصل می‌شوند.

برای تولید سنجاقی نیز، دو سر یک میلگرد آجدار را برش داده و سپس در هر دو طرف، به کمک دستگاه‌های خمکاری، قلاب‌هایی با زاویه مناسب ایجاد می‌شود. این قلاب‌ها برای اتصال سنجاقی به میلگردهای طولی طراحی شده‌اند. سنجاقی‌ها معمولاً دارای شکل ساده‌ای هستند و از یک میلگرد مستقیم با دو قلاب در دو انتها تشکیل شده‌اند.

4-   تفاوت از نظر قیمت

از نظر قیمت، تفاوت خاموت با سنجاقی چندان ملموس به نظر نمی‌رسد، زیرا هم خاموت و هم سنجاقی از میلگرد آجدار (8 و 10) ساخته می‌شوند؛ بنابراین تفاوت قیمت فقط در سایز و طول میلگردهای مورداستفاده خواهد بود.

هرچند تفاوت خاصی بین قیمت این دو مقطع فولادی نیست، اما اگر می‌خواهید در مجموع، قیمت میلگرد آجدار جهت ساخت خاموت و سنجاقی مقرون به صرفه شود، بهتر است آنها را از تامین‌کنندگان رسمی بازار آهن آلات و تولیدکنندگان خریداری کنید.

در این زمینه، آسن به عنوان یکی از معتبرترین فروشندگان و تامین‌کنندگان مقاطع فولادی آماده ارائه هرگونه مقاطع فولادی موردنیاز شما در کمترین قیمت است.

شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره لیست قیمت انواع میلگرد، به کانال تلگرام قیمت لحظه ای میلگرد آسن مراجعه کنید. در این کانال، قیمت انواع میلگرد و مقاطع فولادی به صورت آنلاین و روزانه منتشر می‌شود.

5-   تفاوت در نحوه قرارگیری در سازه

خاموت و سنجاقی هر دو به عنوان اعضای تقویتی در سازه‌های بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما نحوه قرارگیری آن‌ها در سازه با توجه به عملکرد و هدفشان متفاوت است.

  - نحوه قرارگیری خاموت

خاموت‌ها به صورت دوره‌ای و پیوسته به دور میلگردهای طولی بسته می‌شوند تا یک قفس محکم و کامل اطراف آن‌ها ایجاد کنند. این محصورسازی کامل باعث می‌شود که میلگردهای طولی در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله و باد به طور مؤثری مهار شوند. این میلگردها معمولاً کل طول عضو سازه‌ای مانند ستون یا تیر را پوشش می‌دهند تا از ایجاد ترک خوردگی و شکست بتن در تمام طول عضو جلوگیری کنند. علاو بر این، خاموت‌ها با فواصل مشخص و منظم در طول عضو قرار می‌گیرند تا مقاومت یکنواختی در برابر نیروهای برشی و پیچشی ایجاد شود.

- نحوه قرارگیری سنجاقی

این در حالی است که سنجاقی‌ها، برای اتصال دو یا چند میلگرد طولی در نقاط خاصی از سازه استفاده می‌شوند. به عبارت دیگر، سنجاقی‌ها اتصال نقطه‌ای بین میلگردها ایجاد می‌کنند.

برخلاف خاموت‌ها، سنجاقی‌ها معمولاً به صورت پیوسته در طول عضو قرار نمی‌گیرند و در نقاط خاصی که نیاز به اتصال محکم بین میلگردها وجود دارد، استفاده می‌شوند.

 در برخی موارد، سنجاقی‌ها به عنوان تکیه‌گاه برای خاموت‌ها عمل می‌کنند و به آن‌ها کمک می‌کنند تا محکم‌تر به میلگردهای طولی متصل شوند.

6-   تفاوت در مقاومت و تحمل بار

در بررسی تفاوت خاموت با سنجاقی، می‌توان آنها را از نظر میزان مقاومت و تحمل بار مقایسه کرد؛ برای مثال، سنجاقی‌ها به دلیل شکل قلاب‌دارشان، مقاومت خوبی در برابر نیروهای کششی دارند. در مقابل، مقاومت بسیار بالایی در برابر نیروهای برشی و پیچشی از خود نشان می‌دهند. این نیروها معمولاً در اثر بارهای جانبی مانند زلزله یا باد به سازه وارد می‌شوند.

 

 

اگر فرصت کافی ندارید، در جدول زیر، 6 تفاوت را به طور خلاصه بررسی کرده‌ایم!

 

سنجاقی	خاموت	ویژگی
به شکل یک میلگرد مستقیم با دو قلاب در دو انتها است	معمولاً به شکل مربع، مستطیل یا دایره بسته است	شکل ظاهری
اتصال میلگردهای طولی به یکدیگر، تقویت نقاط خاص سازه	محصورسازی میلگردهای طولی برای افزایش مقاومت برشی و پیچشی، جلوگیری از کمانش میلگردها	کاربرد
به دلیل سادگی شکل و فرآیند تولید، معمولاً ارزان‌تر است	به دلیل پیچیدگی شکل و فرآیند تولید، معمولاً گران‌تر است	قیمت
برش میلگرد و ایجاد دو قلاب در دو انتها	برش، خمکاری و گاهی جوشکاری یا هم‌پوشانی میلگرد	روش تولید
در نقاط اتصال میلگردهای طولی و به صورت نقطه‌ای استفاده می‌شود	به صورت دوره‌ای و پیوسته به دور میلگردهای طولی بسته می‌شود	نحوه قرارگیری در سازه
مقاومت خوب در برابر نیروهای کششی، ایجاد اتصال محکم بین میلگردها	مقاومت بسیار بالا در برابر نیروهای برشی و پیچشی، افزایش مقاومت فشاری بتن	میزان مقاومت و تحمل بار

 

 

جمع بندی

در پایان خوب است به این نکته اشاره کنیم که استفاده از خاموت و سنجاقی از نظر اهمیت با هم برابر است و این موضوع به نوع کاربرد و نیازهای پروژه بستگی دارد. به‌طورکلی برای استفاده از هرکدام از این مقاطع فولادی، بهتر است با کارشناسان با تجربه در این زمینه مشورت کنید. برای شروع، می‌توانید هرگونه سوال درباره تفاوت خاموت با سنجاقی، قیمت، نحوه خرید و ... را از طریق راه‌های ارتباطی سایت رسمی آسن با کارشناسان در میان بگذارید. آیا این مقاله برای شما مفید بود؟ بنظر شما چه استانداردهایی را برای ساخت خاموت و سنجاقی باید رعایت کرد؟ نظرات خود را برای ارسال کنید.

 

 

 

سوالات متداول

 

 

1-      مهمترین تفاوت خاموت با سنجاقی چیست؟

تفاوت اصلی خاموت و سنجاقی در شکل، نحوه قرارگیری و عملکرد آن‌هاست. خاموت به صورت پیوسته دور میلگردهای طولی بسته می‌شود و مقاومت سازه را در برابر نیروهای برشی و پیچشی افزایش می‌دهد، در حالی که سنجاقی برای اتصال میلگردهای طولی به یکدیگر استفاده می‌شود و مقاومت کششی را بهبود می‌بخشد.

2-      چه عواملی در انتخاب بین خاموت و سنجاقی یا ترکیبی از هر دو مؤثر است؟

انتخاب بین خاموت و سنجاقی به عوامل مختلفی مانند نوع سازه، بارهای وارده، استانداردهای طراحی، و جزئیات سازه‌ای بستگی دارد. مهندسان سازه با توجه به این عوامل، نوع و تعداد خاموت و سنجاقی مورد نیاز را تعیین می‌کنند.

3-      آیا می‌توان از خاموت به جای سنجاقی یا برعکس استفاده کرد؟ چه عواقبی ممکن است در پی داشته باشد؟

خیر، هر کدام از این دو عنصر نقش خاصی در سازه ایفا می‌کنند و جایگزینی آن‌ها می‌تواند به کاهش مقاومت سازه و ایجاد مشکلات ساختاری منجر شود.