فرق شناژ با فونداسیون در چیست؟

شناژ و فونداسیون دو عنصر اساسی در ساختمان‌سازی هستند که از جنس‌، نحوه اجرا و وظایف مختلفی برخوردارند. در تعریف شناژ می‌توان گفت، یک المان سازه‌ای است که برای اتصال پی‌ها به یکدیگر و ایجاد یک شبکه یکپارچه استفاده می‌شود، در حالی که فونداسیون زیربنای سازه است که وظیفه انتقال بارهای وارده از سازه به زمین را بر عهده دارد. تفاوت شناژ با فونداسیون علاوه بر موارد فوق این است که، شناژها معمولاً از بتن مسلح ساخته می‌شوند و به صورت افقی یا عمودی نصب می‌شوند، در حالی که فونداسیون‌ها می‌توانند از جنس‌های مختلفی مانند بتن، سنگ، یا خاک باشند و به صورت سطحی یا عمیق اجرا شوند. همچنین، هزینه اجرای شناژ معمولاً گران‌تر از فونداسیون است. این دو المان با یکدیگر مرتبط هستند و شناژها می‌توانند به عنوان یک عنصر تقویت‌کننده در فونداسیون‌ها مورد استفاده قرار گیرند، به‌طوری‌که شناژها‌ در افزایش مقاومت فونداسیون در برابر بارهای جانبی و قائم نقش ایفا می‌کنند.

اساسی‌ترین تفاوت شناژ با فونداسیون در وظیفه و نحوه عملکرد آنهاست. فونداسیون، برای انتقال بارهای وارده از سازه به زمین استفاده می‌شود، در حالی که شناژها برای تحمل نیروی کششی و فشاری فونداسیون یا اتصال آنها مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عبارت دیگر، فونداسیون مسئول انتقال بارها به زمین است، در حالی که شناژها برای اتصال و تقویت فونداسیون به سازه استفاده می‌شوند.

تعاریف: شناژ، پی، فونداسیون، شالوده

در ساخت‌وساز، پی، شالوده و فونداسیون به عنوان مفاهیم اساسی شناخته می‌شوند. اما بسیاری از افراد ممکن است تفاوت دقیق بین آن‌ها را ندانند یا اشتباها فکر کنند که همه یک معنی و کاربرد را دارند. در تعریف شناژ، پی، فونداسیون، شالوده به طور معمول، فونداسیون به عنوان "Foundation" در انگلیسی و "Fondation" در فرانسوی شناخته می‌شود. اما واژه "پی" به عنوان معادل فارسی آن مورد استفاده قرار می‌گیرد، که گاهی به عنوان شالوده یا فونداسیون ترجمه می‌شود. همچنین، شالوده به عنوان واژه‌ای از زبان ترکی به معنای پایه یا بنیان بنا استفاده می‌شود. اگرچه در لغت‌نامه‌ها این سه واژه به‌طور مشابهی تعریف شده‌اند، اما از نظر فنی، تفاوت‌های مهمی بین آن‌ها وجود دارد. در ادامه معنای هرکدام را به‌طور جداگانه از نظر فنی بررسی کرده و به تفاوت میان آنها خواهیم پرداخت.

 

شناژ چیست؟

شناژ، یک المان سازه‌سازی است که برای تسهیل تقسیم یکسان نیروی حاصل از وزن ساختمان و انتقال آن به زمین به کار می‌رود. این المان معمولاً به صورت نواری یا افقی طراحی می‌شود و در ارتباط با پی‌ها و سازه‌های فونداسیونی قرار می‌گیرد. وظیفه شناژ، اتصال پی‌ها و ایجاد انتقال نیروی یکنواخت بین آن‌هاست، به طوری که نیروها به طور متوازن به زمین منتقل شوند و ساختمان در مقابل بارهای عمودی و افقی مقاومت کند. به عبارت دیگر، شناژ باعث می‌شود تا پی‌های منفرد در معرض فشارهای متوازن و یکنواخت قرار گیرند، که این امر باعث افزایش پایداری و ایمنی ساختمان می‌شود.

 

پی چیست؟

پی، در واقع یک نوع فونداسیون تکی است که بارهای ناشی از ستون‌ها یا قسمت‌های ساختمان را به زمین انتقال می‌دهد. این پی معمولاً دارای شکلی مشابه با شکل ستون مرتبط است و به طور جداگانه با استفاده از آرماتوربندی و بتن‌ریزی ساخته می‌شود. سپس، با استفاده از شناژها، پی‌ها به یکدیگر متصل می‌شوند تا انتقال بار به زمین به‌طور یکنواخت و متوازن صورت گیرد و یک فونداسیون متراکم و پایدار شکل گیرد. اما اگر فونداسیون به صورت یکپارچه بدون استفاده از پی و شناژ ساخته شود، پی و فونداسیون به‌طور معمول یکپارچه و در واقع یک واحد تشکیل خواهند داد.

 

فونداسیون چیست؟

فونداسیون، همواره به عنوان ستون اساسی و اساسی‌ترین قسمت ساختمان شناخته می‌شود که تمام وزن و بارهای ساختمان را به زمین منتقل می‌کند. وظیفه اصلی آن انتقال بارهای عمودی و جانبی سازه به خاک و حفاظت از ساختمان در برابر اثرات مختلف محیطی است. در واقع، فونداسیون از ترکیب اجزای مختلفی از جمله پایه و شالوده تشکیل شده و می‌تواند شامل موادی نظیر آجر، فولاد، و بتن باشد. آجر به عنوان یک قالب برای ریختن بتن به کار می‌رود و پس از آن در مکان خود مانده تا استحکام فونداسیون بهبود یابد. وظایف اصلی فونداسیون شامل جلوگیری از نشست ناگهانی ساختمان، توزیع بارهای ناشی از نشست به صورت یکنواخت در سازه، پیشگیری از شکستگی‌ها و خرابی‌ها، و مقابله با بارهای جانبی و تلاش برای جلوگیری از واژگونی سازه می‌باشد.

 

شالوده چیست؟

شالوده، جزء عناصر اساسی و حیاتی یک ساختمان محسوب می‌شود که توانایی انتقال بارهای ساختمان به زمین را دارد. این عنصر اصلی از ترکیب شناژها و پایه‌ها تشکیل شده و از موادی نظیر میلگرد، بتن، و آجر استفاده می‌کند. شالوده‌ها با ترکیب شناژهای مختلف به یکدیگر ارتباط داده می‌شوند، که این امر منجر به ایجاد فضای خالی در فونداسیون می‌شود و در نتیجه، مصرف مواد مانند میلگرد و بتن کاهش می‌یابد.با سرزدن به سایت و مطالعه راهنمای خرید میلگرد و دیدن قیمت‌ها، متوجه می شوید که  به دلیل قیمت آهن و قیمت روز میلگرد در حال حاضر، استفاده از انواع مختلف شالوده‌ها از لحاظ اقتصادی منطقی است.

انواع شالوده‌ها عبارتند از:

1. شالوده نواری: که ساده‌ترین نوع شالوده است و از دو یا چند پایه هم‌راستا تشکیل شده است. وظیفه آن تحمل بار ستون‌های هم‌محور است.

2. شالوده شبکه‌ای: که ترکیبی از شالوده‌های نواری عرضی و طولی است و با استفاده از شناژها به یکدیگر متصل می‌شوند. وظیفه اصلی آن، تقسیم بار ستون‌های مختلف در طول شالوده‌های نواری است.

3. گسترده: که گاهی اوقات برای افزایش مقاومت خاک و تقسیم بیشتر بارها، تعداد شالوده‌های نواری گسترش پیدا می‌کند و ترکیب چند شالوده شبکه‌ای، منجر به ایجاد فونداسیون گسترده می‌شود. این نوع شامل انواع مختلفی نظیر شالوده گسترده ساده، شالوده گسترده تیرچه دار و شالوده گسترده سلولی می‌شود.

4. شالوده عمیق: شالوده عمیق یک نوع فونداسیون است که در مواردی که خاک سطحی ضعیف یا رسی است، استفاده می‌شود. عمق آن معمولاً بیشتر از سایر انواع فونداسیون‌ها است، ممکن است تا 9 متر هم برسد. این نوع فونداسیون از یک سازه رابط به نام "سر شمعی" یا "پایه" به سازه اصلی متصل می‌شود. این سر شمعی بار سازه را جذب کرده و آن را به لایه‌های عمیق‌تر خاک منتقل می‌کند، از جمله انواع آن می‌توان به فونداسیون اصطکاکی اشاره کرد.

 

تفاوت شناژ با فونداسیون

مقایسه شناژ و فونداسیون در دیدگاه های مختلف:

1. مواد مصرفی:

در فونداسیون: اغلب از بتن مسلح، بتن پیش‌تنیده یا بلوک‌های ساخته شده از مصالح مختلف مانند سنگ یا بلوک‌های سیمانی استفاده می‌شود.

در شناژ: معمولاً از بتن مسلح ساخته می‌شود. بتن با فولاد تقویت شده معمولاً برای شناژها استفاده می‌شود.

2. نحوه اجرا:

در فونداسیون: ممکن است به صورت سطحی (بر روی سطح زمین) یا عمیق (درون زمین) اجرا شود.

در شناژ: معمولاً به صورت افقی (بر روی سطح فونداسیون یا پی‌ها) یا عمودی (درون ستون‌های پی) نصب می‌شود.

3. وظایف

در فونداسیون: وظیفه اصلی فونداسیون انتقال بارهای سازه به زمین است، از جمله بارهای ساختمان و اثرات جانبی مانند باد و زلزله.

در شناژ: وظیفه شناژ ایجاد اتصال محکم و پایدار بین فونداسیون و پی‌ها، به صورت عمودی (برای اتصال پی به فونداسیون) و افقی (برای ایجاد اتصالات جانبی بین فونداسیون و پی‌ها)می‌‌باشد.

4. هزینه:

در فونداسیون: هزینه اجرای فونداسیون معمولاً بسته به نوع، اندازه و عمق آن متفاوت است. معمولاً هزینه اجرای فونداسیون بیشتر از شناژ است.

در شناژ: اجرای شناژ معمولاً کمتر از هزینه اجرای فونداسیون است. اما هزینه آن نیز به عواملی مانند ابعاد و طول شناژ، مصالح مورد استفاده و شرایط محلی بستگی دارد.

با توجه به این مقایسه، می‌توانید نقاط قوت و ضعف هر کدام از این دو عنصر اساسی را بهتر درک کنید و تصمیم‌گیری مطلوبی در مورد استفاده از آنها در پروژه‌های ساختمانی خود داشته باشید.

 

تفاوت پی با فونداسیون

مقایسه فونداسیون و پی در چند نکته مهم :

·         تعریف:

فونداسیون: بخشی از ساختمان است که بارهای سازه را به زمین منتقل می‌کند و وظیفه اصلی آن انتقال بارهای سازه به زمین است.

پی: عنصری از فونداسیون که به صورت عمودی به عمق خاک فرو می‌رود و بارهای سازه را به زمین منتقل می‌کند.

·         ساختار:

فونداسیون: می‌تواند شامل مجموعه‌ای از پی‌ها، شمع‌های عمیق، بتن سطحی و سایر عناصر سازه‌ای باشد.

پی: معمولاً از بتن یا فولاد ساخته شده و به عمقی مشخص در خاک فرو می‌شود.

·         وظیفه:

فونداسیون: وظیفه اصلی فونداسیون انتقال بارهای سازه به زمین است، شامل بارهای ساختمان و بارهای جانبی مانند باد و زلزله.

پی: وظیفه پی‌ها انتقال بارهای سازه به زمین است، به عنوان بخشی از فونداسیون که این کار را انجام می‌دهند.

·         نحوه اجرا:

فونداسیون: ممکن است به صورت سطحی (بر روی سطح زمین) یا عمیق (درون زمین) اجرا شود.

پی: پی‌ها معمولاً به عمقی مشخص در خاک فرو می‌شوند.

 

·         هزینه:

فونداسیون: هزینه اجرای فونداسیون ممکن است بسته به نوع، اندازه و عمق آن متفاوت باشد و برای عمق بیشتر هزینه بیشتری دارد. از راهنمایی خرید میلگرد می‌توان میزان هزینه مصرفی را برآورد نمود.

پی: هزینه اجرای پی‌ها نیز بسته به ابعاد، عمق و نوع مصالح استفاده شده متغیر است، اما به طور کلی ممکن است کمتر از هزینه اجرای فونداسیون باشد.

 

تفاوت پی و شالوده

در واقع، تفاوت اصلی بین پی و شالوده در ترکیب عناصر آنها است. پی‌ها از دو عنصر سازه‌ای (بتن و میلگردها) و یک عنصر غیر سازه‌ای (خاک زیر پی) تشکیل شده‌اند، در حالی که شالوده تنها از عناصر سازه‌ای (بتن و میلگردها) تشکیل شده است و عنصر غیر سازه‌ای (خاک زیر پی) مستقیماً در ترکیب آن دخیل نیست. به عبارت دیگر، پی به عنوان یک جزء از فونداسیون عمل می‌کند و بارهای سازه را به زمین منتقل می‌کند، در حالی که شالوده به عنوان یک بخش از ساختمان تعریف می‌شود که بارهای سازه را به زمین منتقل می‌کند و بر روی پی‌ها یا سایر عناصر فونداسیون قرار می‌گیرد.

 

جمع بندی

شناژ و فونداسیون دو عنصر اساسی در سازه‌ها هستند که هر کدام وظایف و نقش‌های متفاوتی را بر عهده دارند. شناژ به عنوان یک عنصر سازه‌ای برای اتصال پی‌ها به یکدیگر و ایجاد یک شبکه یکپارچه استفاده می‌شود. این به افزایش مقاومت فونداسیون در برابر بارهای جانبی و قائم کمک می‌کند. از طرف دیگر، فونداسیون به عنوان زیربنای سازه عمل می‌کند و وظیفه انتقال بارهای سازه به زمین را بر عهده دارد. این شامل بارهای ساختمانی مانند وزن ساختمان و بارهای جانبی ناشی از عوامل محیطی مانند باد و زلزله است. هر دو عنصر از مصالح مختلفی ساخته می‌شوند. شناژ معمولاً از بتن مسلح ساخته می‌شود، در حالی که فونداسیون می‌تواند از جنس‌های مختلفی از جمله بتن، سنگ، و خاک ساخته شود. علاوه بر این، نحوه اجرا نیز متفاوت است؛ شناژ معمولاً به صورت افقی یا عمودی اجرا می‌شود، در حالی که فونداسیون ممکن است به صورت سطحی یا عمیق اجرا شود. در نهایت، هزینه اجرای هر کدام نیز متفاوت است؛ اجرای شناژ معمولاً گران‌تر از فونداسیون است، اما فونداسیون معمولاً ارزان‌تر است. با درک دقیق از تفاوت‌های این دو عنصر، می‌توان بهترین تصمیم را در مورد استفاده از آنها در طراحی و ساخت سازه‌ها بگیریم.

 

 

سوالات متداول

 

 

1- انواع شالوده کدامند؟

شالوده نواری که ساده‌ترین نوع است. شالوده شبکه‌ای که ترکیبی از شالوده‌های نواری عرضی و طولی است. شالوده گسترده برای افزایش مقاومت خاک و تقسیم بیشتر بارها از تعداد بیشتری شالوده نواری استفاده می‌شود. شالوده عمیق که برای خاک‌های سطحی ضعیف یا رسی استفاده می‌شود.

 

2- تفاوت شناژ با فونداسیون در چیست؟

شناژ و فونداسیون از نظر مواد مصرفی، نحوه اجرا، وظایف و هزینه‌ها متفاوت هستند. فونداسیون از بتن مسلح، بتن پیش‌تنیده یا بلوک‌های ساخته شده از مصالح مختلف استفاده می‌کند و می‌تواند به صورت سطحی یا عمیق اجرا شود، وظیفه انتقال بارهای سازه به زمین را دارد و هزینه آن معمولاً بیشتر است. شناژ از بتن مسلح ساخته می‌شود و وظیفه آن اتصال محکم و پایدار بین فونداسیون و پی‌ است.

 

3- تعاریف شناژ، پی، فونداسیون، شالوده چیست؟

وظیفه شناژ تسهیل تقسیم نیروها و انتقال بارهای سازه به زمین است. پی نوعی فونداسیون است که به صورت تکی بارهای ستون‌ها را به زمین انتقال می‌دهد و می‌تواند به شکل ستون مرتبط باشد. فونداسیون عمدتا مسئول انتقال بارهای سازه به زمین و محافظت از ساختمان در برابر اثرات محیطی است. در حالی که شالوده، عنصری است که بارهای سازه را به زمین منتقل می‌کند و با ترکیب شناژها و پایه‌ها ایجاد می‌شود.

 

4- تفاوت فونداسیون و پی در چیست؟

فونداسیون مسئول انتقال بارهای سازه به زمین است و شامل مجموعه‌ای از پی‌ها، شمع‌های عمیق، بتن سطحی و سایر عناصر سازه‌ای است، در حالی که پی به صورت عمودی به عمق خاک فرو می‌رود و بارهای سازه را به زمین منتقل می‌کند و عموماً با استفاده از بتن یا فولاد ساخته می‌شود.