ضوابط میلگرد سنجاقی در فونداسیون

میلگرد سنجاقی یکی از انواع میلگردهای فولادی است که با نام‌های دیگری مانند قلاب دوخت، دوخت ستون، رکابی و سنجاقکی نیز شناخته می‌شود. از این میلگرد برای مقاوم‌سازی سازه‌های بتنی مانند پل‌ها، ساختمان‌ها، مخازن و ... استفاده می‌شود. اگر ضوابط اجرای میلگرد سنجاقی در بتن به درستی رعایت شود، می‌توان سازه‌ای کاملاً ایمن و بادوامی ساخت. نوع و سایز میلگرد، خم میلگرد و فاصله آن‌ها باید مطابق با نقشه‌های اجرایی سازه باشد.

در این مقاله، ضمن معرفی میلگرد سنجاقی به بررسی قوانین اجرای این میلگرد در فونداسیون و نحوه بهینه‌سازی آن می‌پردازیم.

میلگرد سنجاقی (آرماتور دوخت) چیست؟

برای افزایش مقاومت و استحکام بتن در برابر بارهای مختلف، نیاز به استفاده از میلگرد فولادی به عنوان آرماتور داریم. میلگرد سنجاقی یا آرماتور دوخت، میلگردی است که در برابر نیروهای بارشی مانند زلزله مقاوت بالایی دارند و در دسته میلگردهای عرضی با زاویه‌ های متفاوت قرار می‌گیرد. ضوابط اجرای میلگرد سنجاقی در ستون به منظور اطمینان از عملکرد صحیح این میلگردها و ایمنی سازه در برابر زلزله تعیین شده‌اند.

با دانستن طول ستون و تعداد خاموت‌ها، می‌توان تعداد میلگردهای سنجاقی مورد نیاز را محاسبه کرد. خاموت یک آرماتور عرضی چهارگوش است که دورتادور ستون را می‌گیرد. به‌طور مثال، اگر طول ستون دو متر باشد و قطر میلگردهای طولی آن 10 میلی‌متر باشد، به ازای هر 15 سانتی‌متر یک خاموت نیاز است. هرچه تعداد این خاموت‌ها بیشتر باشد، میلگردهای سنجاقی در فواصل کمتری از همدیگر قرار می‌گیرند.

 

 

 

میلگردهای سنجاقی مقاومت کششی بالایی دارند و در برابر خوردگی مقاوم هستند. با این حال، انتخاب نوع و سایز میلگرد برای ساخت میلگرد سنجاقی، بر عهده مهندس طراح است. مهندس طراح با توجه به نوع نقشه و طراحی، بهترین میلگرد را برای این کار انتخاب می‌کند.

کاشت میلگرد در بتن فرایندی است که با استفاده از چسب شیمیایی یا مکانیکی، میلگرد سنجاقی را داخل سوراخی که در بتن حفر شده است، قرار می‌دهند. این کار به منظور تقویت سازه بتنی انجام می‌شود.

قوانین میلگرد سنجاقی در فوندانسیون

ضوابط اجرای میلگرد سنجاقی در فوندانسیون شامل موارد زیر می‌شود:

·        طول قسمت انتهایی میلگرد باید حداقل ۶ یا ۸ برابر قطر میلگرد باشد.

·        فاصله بین میلگردها نباید بیش از ۱۵ سانتی‌متر باشد.

·        محل خم ۹۰ درجه میلگردها باید در مقاطع متوالی در طول عضو یک در میان عوض شود.

·        محل قرارگیری میلگرد سنجاقی باید مطابق با نقشه‌های اجرایی سازه باشد.

·        خم‌های میلگرد باید به سمت برش فوندانسیون باشند.

·        میلگردهای سنجاقی باید با سیم مفتول به خاموت یا میلگرد طولی بسته شوند.

·        مهار میلگردهای سنجاقی باید به گونه‌ای باشد که در حین بتن‌ریزی از جا نجنبند.

برای استفاده از میلگرد سنجاقی در فونداسیون باید ابتدا تعداد میلگردهای طولی و عرضی را بر اساس محاسبات مهندسی و طراحی سازه تعیین کنید. سپس میلگردهای طولی را با فاصله مناسب روی خاموت یا شبکه فلزی قرار دهید و با سیم مفتول محکم کنید. بعد از آن میلگردهای سنجاقی را با زاویه‌های مختلف خم و با فاصله مساوی بین میلگردهای طولی قرار دهید و با سیم مفتول به میلگرد ببندید. در نهایت، عمل بتن‌ریزی را انجام دهید.

قطر آرماتور سنجاقی

قطر آرماتور سنجاقی، یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده عملکرد این میلگردها است که باید با دقت انجام شود. این آرماتورها، معمولاً از میلگردهای A2 با سایز 8 یا 10 میلی‌متر ساخته می‌شوند. البته، در برخی موارد، از میلگردهای با قطرهای دیگر نیز استفاده می‌شود.

در ستون‌های مرکب از بتن و فولاد، قطر آرماتور سنجاقی باید حداقل ۶ میلی‌متر باشد. در مقابل، در ستون‌های بتنی معمولی، قطر آرماتور سنجاقی می‌تواند از ۴ میلی‌متر شروع شود.

به طور کلی، قطر آرماتور سنجاقی باید از قطر میلگرد طولی کمتر باشد تا ازترک بتن جلوگیری شود. نوع خم میلگرد نیز در قطر آرمانتور تأثیر دارد. به عنوان مثال، در میلگرد سنجاقی با خم ۹۰ درجه، قطر آرماتور سنجاقی باید حداکثر ۷۵ درصد قطر میلگرد طولی باشد. در مقابل، در میلگرد سنجاقی با خم ۱۳۵ درجه، قطر آرماتور سنجاقی باید حداکثر نیم برابر قطر میلگرد طولی باشد.

نکته مهم در ساخت میلگرد سنجاقی، مشخص بودن نوع، فاصله و تعداد آن در نقشه اجرایی است. این اطلاعات، به مهندس طراح و مجری کمک می‌کند تا میلگرد سنجاقی را به درستی طراحی و اجرا کند.

مقررات اجرایی سنجاقی

همان‌طور که در ابتدای مقاله به آن اشاره کردیم، سنجاقی یک میلگرد طولی است که دارای خم‌هایی با زاویه‌های مختلف است. این خم‌ها باعث می‌شوند که سنجاقی، میلگردهای طولی را همپوشانی و از جابه‌جایی آنها جلوگیری کند.

مقررات اجرایی سنجاقی یکی از موارد مهم در طراحی و اجرای سازه‌های بتنی است که باید با دقت رعایت شود. اگر فاصله بین خاموت‌ها، بیش از ۱۵ سانتی‌متر باشد، یا بیشتر از ۳ میلگرد به کار رفته باشد، باید میلگرد یا خاموت را با آرماتور محکم کرد. در صورت وجود بیش از ۱۲ میلگرد در ستون، باید خاموت لوزی را با میلگرد سنجاقی جایگزین کرد تا در بتن مشکلی ایجاد نشود.

فاصله میلگردها نیز باید در جهت عمود بر محورهای طولی باشد. اگر ساختمان مورد نظر بیش از ۵ طبقه داشت، از میلگرد سنجاقی باید استفاده شود. قیمت میلگرد آجدار از عواملی است که بر هزینه ساختمان تأثیر دارد. این میلگردها که بر روی سطح خود، آج‌هایی برجسته دارند، باعث اتصال بین بتن و فولاد می‌شوند. بسته به کیفیت، سایز، برند و نوسانات بازار، قیمت این میلگردها متغیر است.

در طراحی سازه‌های بتنی، علاوه براین موارد ذکرشده، مقررات دیگری نیز باید رعایت شود که عبارتند از:

·        مقررات مربوط به بارهای وارد بر ساختمان

·        مقرراتی که با مقاومت فشاری، کششی و خوردگی ارتباط دارد.

·        مقررات مربوط به دیوار برشی، سقف تیرچه و سقف دال

جمع‌بندی

از آنجا که از میلگرد سنجاقی در صنایع مختلف استفاده می‌شود و بسیار پرکاربرد است، باید از مواد اولیه با کیفیت و مطابق با استانداردهای بین‌المللی ساخته شود. عدم رعایت این مقررات، باعث کاهش عملکرد میلگرد سنجاقی و ایمنی سازه می‌شود.

ضوابط اجرای میلگرد سنجاقی در بتن به طور کامل در آئین‌نامه‌های ملی ساختمان‌ها مشخص شده است. رعایت این ضوابط ضروری است تا میلگرد عملکرد مناسبی داشته باشد. این میلگردها کاربرهای زیادی دارند. به طور مثال در صنعت خودروسازی و برای اتصال قطعات خودرو و ساخت مخازن و خطوط لوله مورد استفاده قرار می‌گیرند.